ترجمه
و او كسى است كه بعد از آنكه شما را (در حدیبیّه) بر آنان پیروز ساخت، در درون مكّه (نیز) دست آنان را از شما و دست شما را از آنان كوتاه كرد و خداوند به هر كارى كه مىكنید بیناست.
نکته ها
ظاهراً مقصود از دست كشیدن هر دو طرف از جنگ، همان صلح حدیبیّه است. زیرا مشركان مكّه خود را آمادهى جنگ كرده بودند و پیامبر اسلامصلى الله علیه وآله نیز از مسلمانان، بیعت وفادارى گرفته بود و هر دو طرف، دشمن سرسخت یكدیگر بودند.
در صلح حدیبیّه، خداوند از یك سو دست تجاوز مشركان را قطع كرد و از سوى دیگر مؤمنان را از كشتن مشركان بازداشت كه این نیز به دو دلیل، در آن تاریخ نعمت بود: یكى حفظ قداست حرم و مكّه كه نباید به دست مسلمانان هتك و ضایع شود ودیگرى آتشبس دهسالهاى بود كه در قرارداد صلح آمد، و در این مدّت، جمع بسیارى به مسلمانان پیوستند، و به خاطر آنكه مسلمانان كسى از آنان را نكشته بودند، در سال بعد، عمره دستهجمعى انجام دادند و سال بعد با شكوه و هیبت هرچه تمامتر، مكّه را فتح كردند، كه تمام اینها از بركات آن صلح بود.
اگر در حدیبیّه، جنگ و درگیرى رخ مىداد و نفراتى از مشركان كشته شده بودند، راه صلح، آتش بس و راه عمره در سالهاى بعد و راه حفظ و قداست مكّه و شاید راه فتح مكّه در آینده بسته شده بود، به همین دلیل، صلح حدیبیّه را فتح مبین و راه گشاى نفوذ با عزّت اسلام و زمینه ساز رشد سریع اسلام دانستهاند.
پيام ها
1- سنّت خداوند در مورد لطف به مؤمنان، قطعى و حتمى است. «و لن تجد لسنّة اللّه تبدیلاً و هو الذى كفّ أیدیهم عنكم»
2- تمام پیروزىها و پیشرفتها، به تدبیر و اراده الهى است. «و هو الذى...»
3- امنیت و در امان ماندن از دشمن، آنهم در میان دشمن، نعمتى بزرگ است. «ببطن مكّة»
4- گاهى صلح، نشانه پیروزى است. «من بعد أن اظفركم علیهم»