ترجمه
هنگامى كه خبرى (و شایعهاى) از ایمنى یا ترس (پیروزى یا شكست) به آنان (منافقان) برسد، آن را فاش ساخته و پخش مىكنند، در حالى كه اگر آن را (پیش از نشر) به پیامبر و اولیاى امور خود ارجاع دهند، قطعاً آنان كه اهل درك و فهم و استنباطند، حقیقت آن را در مىیابند. و اگر فضل و رحمت خداوند بر شما نبود، به جز اندكى، پیروى از شیطان مىكردید.
نکته ها
نشر و پخش اخبار محرمانه و شایعات همیشه به مسلمانان ضربه زده است. نشر اخبار سرى معمولاً از روى سادگى، انتقام، ضربه زدن، آلت دست شدن، طمع مادّى، خودنمایى و اظهار اطلاعات صورت مىگیرد. اسلام به خاطر جامعیّتى كه دارد، به این مسأله پرداخته و در این آیه از افشاى رازهاى نظامى نكوهش مىكند و نقل اخبار پیروزى یا شكست را پیش از عرضه به پیشوایان، عامل غرور نابجا یا وحشت بىمورد از دشمن مىداند. و اگر هشدارها و عنایتهاى الهى نبود، مسلمانان بیشتر در این مسیر شیطانى (افشاى سر) قرار مىگرفتند.
امام صادقعلیه السلام فرمودند: كسى كه اسرار ما را فاش كند، همانند كسى است كه به روى ما شمشیر كشیده باشد.[334]
امام باقرعلیه السلام مىفرماید: مراد از اهلاستنباط در آیه، ائمّه معصومین هستند.[335]
334) وسائل، ج 27، ص 197.
335) وسائل، ج 27، ص200.
پيام ها
1- رازدارى و حفظ اخبار امنیّتى وظیفه مسلمانان است و افشاى اسرار آنها حرام است. «اذا جاءهم امر... اذاعوا به»
2- پخش شایعات، از حربههاى منافقان است. «اذاعوا» (با توجّه با آیات قبل)
3- اخبار جبهه و اسرار نظامى باید به یك نقطه برسد و پس از ارزیابى و تشخیص به اندازهى مصلحت منتشر گردد. «ردّوه الى الرسول»
4- عوام و عموم مردم، باید به اهل استنباط رجوع كنند. «ردوه الى الرسول...»
5 - اولى الامر باید از میان خودِ مؤمنین باشد. «اولىالامر منهم»
6- مسلمانان باید داراى حكومت و تشكیلات و رهبرى باشند. اولى الامر صاحب دولت و حكومت و قدرت است. «الى اولىالامر منهم»
7- مسائل نظامى، سیاسى و امنیّتى باید تحت یك مدیریّت داراى اجتهاد و استنباط باشد. «لعلمه الّذین یستنبطونه»
8 - كنترل و هدایت اخبار امنیّتى و اسرار اجتماعى، ایجاد تشكیلات خبرى براى جمعآورى و ارزیابى خبرهاى سرنوشتساز و عرضه آن به مردم از شئون رهبرى است. «لعلمه الّذین یستنبطونه»
9- بین ولایت و فقاهت رابطهى تنگاتنگ است. اولوالامر باید اهل استنباط باشند. «اولى الامر... یستنبطونه»
10- استنباط، تنها مخصوص احكام فقهى نیست. «امر من الامن او الخوف... یستنبطونه»
11- خنثى سازى توطئه از راه قراردادن مراجع صلاحیّتدار در جریان اخبار و بررسى آنها، مصداق فضل ورحمت الهى است. «ردّوه الى الرسول... فضل اللّه»
12- تعیین رسول اللّه و اولوالامر بعنوان مرجع مردم، و رهانیدن مردم از پیروى شیطان بزرگترین فضل و رحمت خدا است. «و لولا فضل اللَّه علیكم و رحمته...»
13- مركزیّت صحیح مانع انحراف است و جامعهى بى رهبر در دام شیطان مىافتد. «لولا فضل اللّه لاتّبعتم»
14- انتشار اخبار نظامى و عدم مراجعه به رهبران الهى، پیروى از شیطان است. «لاتّبعتم الشیطان»
15- اكثر مردم فریب شایعات را مىخورند. «لاتّبعتم الشیطان الا قلیلاً»