ترجمه
وهرگاه شما را به درودى ستایش گفتند، پس شما به بهتر از آن تحیّت گویید یا (لااقّل) همانند آن را (در پاسخ) باز گویید كه خداوند همواره بر هر چیزى حسابرس است.
نکته ها
مراد از «تحیّت»، سلام كردن به دیگران، یا هر امر دیگرى است[339] كه با آرزوى حیات و سلامتى و شادى دیگران همراه باشد، همچون هدیه دادن. چنانكه وقتى كنیزى به امام حسنعلیه السلام دسته گلى هدیه داد، امام او را آزاد كرد و در پاسخ سؤال مردم، همین آیه را قرائت فرمود.
در اسلام، تشویق به سلام به دیگران شده، چه آنان را بشناسیم یا نشناسیم. و بخیل كسى شمرده شده كه در سلام بخل ورزد. و پیامبر به هر كس مىرسید حتّى به كودكان، سلام مىداد.
در نظام تربیتى اسلام، تحیّت تنها از كوچك نسبت به بزرگ نیست، خدا، پیامبر و فرشتگان، به مؤمنان سلام مىدهند.[340] (به آداب سلام در روایات مراجعه شود).
339) تفسیر قمى، ج1، ص 145.
340) سلام خدا. «سلام على نوح فى العالمین». صافّات، 79. سلام پیامبر. «اذا جاءك الّذین یؤمنون بآیاتنا فقل سلام علیكم». انعام، 54. سلام فرشتگان. «تتوفّاهم الملائكة طیّبین یقولون سلام علیكم». نحل، 32.
پيام ها
1- رابطهى عاطفى خود را نسبت به یكدیگر گرمتر كنید. «فحیّوا باَحسن»
2- ردّ احسانِ مردم نارواست، باید آن را پذیرفت و به نحوى جبران كرد. «حیّوا باحسن منها»
3- پاسخ محبّتها و هدایا را نباید تأخیر انداخت. حرف فاء در كلمه «فحیوا»
4- پاداش بهتر در اسلام استحباب دارد. «فحیّوا باحسن منها»
5 - در پاسخ نیكىهاى دیگران، ابتدا به سراغ پاسخ بهتر روید، اگر نشد، پاسخى مشابه. «باحسن منها او ردّوها»
6- در جنگ هم اگر دشمن پیشنهاد صلح كرد، شما با رحمت بیشترى بپذیرید، یا مقابله به مثل آن را بپذیرید. «حییتم بتحیّة فحیّوا باحسن منها»
7- از تحیّتهاى بىجواب نگران باشید، كه اگر مردم پاسخ ندهند، خداوند حساب آن را دارد و نه عواطف مردم را بىجواب گذارید، كه خداوند به حساب شما مىرسد. «انّ اللّه كان على كلّ شیىء حسیباً»