ترجمه
و هر كس به عمد مؤمنى را بكشد پس كیفرش دوزخ است كه همیشه در آن خواهد بود، و خداوند بر او غضب و لعنت كرده و براى او عذابى بزرگ آماده ساخته است.
نکته ها
در شرایط بحرانى جنگ احد، یكى از مسلمانان، مسلمان دیگرى را به خاطر خصومتهاى شخصى دوران جاهلیّت كشت. پیامبر اكرم از طریق وحى آگاه شد و در بازگشت از اُحد، در محلّهى «قُبا» به قصاص قتل مؤمن دستور داد، آن مسلمان قاتل را بكشند و به پشیمانى او توجّهى نكرد.[344]
اسلام براى جان مسلمان و حفظ امنیّت افراد، اهمیّت بسیار قائل شده و كیفر عذاب ابدى را براى آن مقرّر داشته تا جلوى قتل و جرائم سنگین گرفته شود. تعبیراتى كه در این آیه براى «قتل عمدى مؤمن» به كار رفته، دربارهى هیچ گناهى نیامده است. امام صادق علیه السلام فرمود: توبهى كسى كه از روى عمد مؤمنى را بكشد قصاص است.[345]
«تعمّد» از «عمود» است واز آنجا كه ستون كارها نیّت است، به كارى كه با انگیزهى قبلى باشد، عمدى گویند.
در روایات متعدّدى به بزرگى گناه قتل تصریح شده، از جمله:
1- در قیامت، قتل بىگناهان اوّلین مسألهاى است كه از آن سؤال مىشود.
2- یاغىترین افراد، كسى است كه انسانى را بكشد یا بزند.
3- علاوه بر گناه قتل، گناهان مقتول هم به دوش قاتل مىافتد.
4- اگر اهل آسمان و زمین در قتل مؤمنى شریك شوند، همه عذاب مىشوند.
5 - اگر همه دنیا فنا شود، آسانتر از قتل یك بىگناه است.[346]
344) مغازى، ج1، ص304، به نقل از: پیامبرى و جهاد، ص327.
345) تفسیر نورالثقلین ؛ كافى، ج7، ص276.
346) به وسائل، جلد 19، صفحه 2 به بعد، رجوع شود.
پيام ها
1- در نظام اسلامى، هیچ مقامى حقّ قتل و اعدام بى جهت دیگران را ندارد.[347] «من یقتل... متعمّداً»
2- ارزش انسان به افكار و عقاید صحیح اوست. «مؤمناً»
3- در كیفر، حساب لغزشهاى آگاهانه و مغرضانه جداست. «متعمداً»
4- قتل و خونریزى از گناهان كبیره است. «فجزاؤه جهنّم»
5 - مجازات و كیفر سنگین، از عوامل بازدارنده فساد در جامعه و عامل ایجاد و حفظ امنیّت اجتماعى است. «من یقتل... فجزاؤه جهنّم»
347) ولى در نظام طاغوتى شعار «انَا اُحیى و اُمیت» هست. بقره، 258.