ترجمه
مؤمنانى كه بدون عذر و ضرر (مثل بیمارى و معلولیّت) از جهاد بازنشستهاند، با مجاهدانى كه با اموال و جانهاى خویش در راه خدا جهاد مىكنند، یكسان نیستند. خداوند، جهادگران با اموال و جانشان را بر وانشستگان (از جنگ) به درجهاى برترى داده است. خداوند همه مؤمنان را وعدهى (پاداش) نیكتر داده است، ولى خداوند مجاهدان را بر وانشستگان، با پاداش بزرگى برترى داده است.
نکته ها
كسانى كه به جبههى جهاد نمىروند، چند گروهند: منافقان بىایمان، مسلمانان ترسو، رفاهطلبان، شكّاكان، بىهمّتان كه مىگویند: با مال و بیان و قلم و دعا، رزمندگان را دعا و حمایت مىكنیم، و جهاد، براى ما واجب عینى نیست. این آیه، به این گروه آخر مربوط مىشود و از آنان انتقاد مىكند. زیرا گروههاى دیگر در موارد متعدّد به شدّت مورد انتقاد قرار گرفتهاند و هیچگونه مقام و درجهاى ندارند تا مجاهدان یك درجه بالاتر از آنان باشند.
در روایات آمده است، كسانى كه به خاطر بیمارى نمىتوانند بجنگند ولى دلشان همراه رزمندگان است، با آنان در ثواب جهاد برابرند.[350]
آیه مربوط به واجب كفایى است و اگر جهاد واجب عینى بود، از قاعدان به عنوان متخلّف یاد مىشد.
350) تفسیر صافى.
پيام ها
1- شیوهى تبلیغ و تشویق، باید مرحلهاى باشد. (ابتدا فرمود: «لایستوى»، سپس فرمود: «درجة» و در آخر: «اجراً عظیما»
2- با هر كس باید به نحوى سخن گفت: قرآن با مؤمنان جبهه نرفته و منافقان و ترسوها و رفاه طلبان برخورد متفاوت دارد. تنها با كلمه «قاعدین» از مؤمنان جبهه نرفته یاد كرده است.
3- آنان كه مشكلات جسمى دارند از جهاد معافند. «غیر اولى الضرر»
4- جهاد مالى در كنار جهاد با جان مطرح است، چون بدون پشتوانهى مالى، جبهه ضعیف مىشود. «باموالهم و انفسهم»
5 - كمكهاى داوطلبانهى مردم، از جمله منابع تأمین بودجههاى دفاعى است. «باموالهو و انفسهم»
6- هر كجا خطر ناباورى مردم محتمل است، اصرار و تكرار لازم است. (در این آیه و آیه بعد جملهى «فضلاللَّه» و «درجة» تكرار شده است.)
7- خدمات و تلاش هر كس محترم است و به خاطر شركت كسانى در جبهه، نباید ارزشهاى دیگران نادیده گرفته شود. برترى مجاهدان آرى، امّا طرد دیگران هرگز. «كلاً وعدالله الحسنى»
8 - هر كس در هر موقعیّت و مقام و خدمتى كه باشد، باید بداند مقام رزمندگان مخلص از او بالاتر است. «فضّل اللّه المجاهدین»
9- اگر خداوند به رزمندگان فضیلت داده است، پس جامعه هم باید براى مجاهدان و شهدا در اجتماع، گزینشها و برخوردها حساب خاصى باز كند. (البتّه به شرطى كه براى رزمنده نیز توقّعات نابجا پیدا نشود و گرفتار سوء عاقبت نگردد). «فضّل اللّه المجاهدین»