ترجمه
همانا كسانى كه فرشتگان، جانشان را مى‏گیرند، در حالى كه بر خویشتن ستم كرده‏اند، از آنان مى‏پرسند: شما در چه وضعى بودید؟ گویند: ما در زمین مستضعف بودیم (و به ناچار در جبهه‏ى كافران قرار داشتیم) فرشتگان (در پاسخ) گویند: مگر زمین خداوند گسترده نبود تا در آن هجرت كنید؟ آنان، جایگاهشان دوزخ است و بد سرانجامى است.

نکته ها
پیش از جنگ بدر، كفّار مكّه مردم آن شهر را به جنگ با مسلمانان فراخواندند و تهدید كردند كه همه باید شركت كنند و هر كس تخلّف كند، خانه‏اش ویران و اموالش مصادره خواهد شد. برخى از مسلمانان هم كه ساكن مكّه بودند و هنوز هجرت نكرده بودند، از ترس جان، همراه كفّار به جبهه‏ى جنگ با مسلمانان آمدند و در «بدر» كشته شدند، آیه نازل شد و آنان را كه با ماندن در محیط كفر و ترك هجرت، به خویش ستم كرده بودند، توبیخ كرد و مقصر دانست.
در روایات آمده است: كسى كه به خاطر حفظ دین خود، حتّى یك قدم هجرت كند، اهل بهشت و همنشین حضرت محمّد صلى الله علیه وآله و ابراهیم علیه السلام است.[351]

پيام ها
1- فرشتگان به كارهاى انسان آگاهند. «الملائكه ... قالوا فیم كنتم قالوا»
2- ترك هجرت واز دست‏دادن هدف وعقیده، ظلم به خویش است. (شعار «خواهى نشوى رسوا، همرنگ جماعت شو» از نظر قرآن مردود است.) «ظالمى‏انفسهم»
3- بازخواست گناه «ترك هجرت» پیش از هر چیز دیگر آغاز مى‏شود. فرشتگان مأمور قبض روح در لحظه جان گرفتن ابتدا از آن بازخواست مى‏كنند. «فیم كنتم»
4- هجرت از محیط كفر واجب و سیاهىِ لشكر كفّار شدن حرام است. «كنا مستضعفین... الم تكن ارض اللّه واسعة»
5 - اگر مى‏توانید، محیط را تغییر دهید، وگرنه از آنجا هجرت كنید تا مؤاخذه نشوید. «ألم تكن ارض اللَّه واسعة فَتهاجروا فیها»
6- توجیه گناه پذیرفته نمى‏شود. «كنا مستضعفین ...»
7- محیط و جوّ اكثریّت بر انسان مؤثر است، لذا انسان باید با هجرت، فشار محیط را در هم بشكند. «فتهاجروا»
8 - اصل، خداپرستى است نه وطن‏پرستى. «ألم‏تكن ارض اللَّه واسعة فتهاجروا»
9- هجرت، یكى از درمان‏هاى استضعاف فكرى و عقیدتى است. «كنا مستضعفین... ألم‏تكن ارض اللَّه واسعة»