ترجمه
مگر مردان و زنان و كودكان مستضعف (و زیردستى) كه قدرت تدبیر و چارهجویى ندارند و راهى (براى هجرت) نمىیابند.
پس آنانند كه امید است خداوند از آنان درگذرد و خداوند همواره آمرزنده و بخشاینده است.
نکته ها
آنان كه نه تدبیرى براى دفع كفر دارند و نه راهى براى تسلیم حقّ، مستضعفند و تكلیف از آنان برداشته شده است.[352]
امام باقر علیه السلام: مردان و زنانى كه عقلشان مثل كودكان است، مستضعف هستند.[353]
352) تفسیر صافى.
353) نورالثقلین، ج1، ص537 ؛ معانى الاخبار، ص201.
پيام ها
1- قدرت، شرط تكلیف است. «الاّ المستضعفین...»
2- هجرت حتّى بر زنان و كودكانى كه در سیطره كفرند و توان هجرت دارند، واجب است. «و النساء والولدان لا یستطعیون»
3- مستضعف واقعى كسى است كه توانایى هجرت و گریز از سیطره كفّار و مشركین را نداشته باشد. «لایستطیعون حیلة و لایهتدون»
4- نا آگاهى از معارف دینى با وجود امكان یادگیرى، گناه و ظلم به خویشتن است. «ظالمى انفسهم.... الاّ المستضعفین.... لا یهتدون سبیلاً»
5 - عذرهاى واقعى پذیرفته است، نه عذرتراشىها و بهانهجویىها. «لایستطیعون... لایهتدون»
6- ترك هجرت، به قدرى مهم است كه بخشوده شدن این گونه افراد گرفتار و عاجز، با «شاید» مطرح شده است، نه به صورت قطعى. «عسى اللّه»