ترجمه
به (كوه) طور سوگند.
به كتابى نوشته شده در صفحهاى گشوده سوگند.
به آن خانهى آباد (خانه خدا) سوگند.
به سقف برافراشته (آسمان) سوگند.
به دریاى شعلهور سوگند.
كه عذاب پروردگارت قطعاً واقع شدنى است.
و براى آن هیچ مانعى نیست.
نکته ها
«طور» در لغت به معناى كوه است، ولى ظاهراً مراد از آن در اینجا، كوهى در منطقه سینا مىباشد كه میقات خدا با حضرت موسى بود. كوه طور مكانى مقدّس است و در قرآن چنین توصیف شده است: «الطور الایمن»(1)، «بالواد المقدّس»(2) و «فى البقعة المباركة»(3).
مراد از «كتاب مسطور»، كتب آسمانى همچون تورات و قرآن است كه در صفحات نازك پوست نگاشته مىشده و البتّه باز و گشوده بوده است، نه پیچیده و بسته. «فى رقّ منشور»
«رَقّ» از «رقّت» به معناى پوستى است كه براى نوشتن آماده شده و لطیف و نازك است. «منشور» به معناى مبسوط و «مسجور» به معناى برافروخته و شعلهور است و به معناى آكنده و مالامال نیز آمده است.
مقصود از «بیت المعمور» خانه خداست كه همواره به واسطه حضور زائران و حاجیان، معمور و آباد بوده است و در قرآن ده بار از كعبه به عنوان «بیت» یاد شده است، مانند: «البیت العتیق»(4) البتّه در روایات آمده است كه در آسمانها نیز محلّى در مقابل كعبه قرار دارد كه فرشتگان به دور آن طواف مىكنند و آن نیز «بیت المعمور» نام دارد.(5)
مقصود از «البحر المسجور»، دریاى شعلهور و جوشان و خروشان، یا دریاهایى است كه در آستانه قیامت برافروخته مىشوند، چنانكه در آیهى 6 سوره تكویر مىخوانیم: «و اذا البحار سُجّرت» و یا مراد موادّ مذابّ و جوشان قعر زمین است كه همچون دریایى از آتش هرچندگاه یكبار از دهانه آتشفشانها فوران مىكند.
در آیهى آخر سوره قبل (ذاریات) خواندیم: «یومهم الّذى یوعدون» كه سخن از وعدهى قیامت بود و این سوره بعد از پنج سوگند مىفرماید: آن وعده قطعاً واقع خواهد شد. «انّ عذاب ربّك لواقع»
آن سنگ جمادى كه وحى بر روى آن نازل شود (كوه طور)، مقدّس و قابل سوگند است، چگونه انسانى كه قلبش مركز وحى است، با گذشت زمان قداستش تمام مىشود و چگونه وهّابیون كج فكر مىگویند: پیامبرصلى الله علیه وآله كه از دنیا رفت با سایر موجودات تفاوتى ندارد!!
سوگند یاد كردن به كتاب و نوشته، آن هم در زمان جاهلیّت، نشانهى پیشرفته بودن مكتب است، «و كتاب مسطور». در سوره قلم نیز، قرآن به قلم و كتاب و سطرهاى آن سوگند یاد مىكند. «ن و القلم و ما یسطرون»
1) مریم،52 .
2) طه، 12.
3) قصص، 30.
4) حج، 29.
5) تفسیر نورالثقلین.
پيام ها
1- زنده نگهداشتن نام و یاد و حفظ مكانهاى مقدّس ادیان آسمانى لازم است. «و الطور»
2- با سوگند به كوه طور (محل وحى به موسى)، قلب اهل كتاب را به سوى خود جذب كنید. «و الطّور»
3- خداوند براى به باور رساندن انسان، به نظام تشریع و تكوین (كوه و كتاب و كعبه و آسمان و دریا) سوگند یاد مىكند. «والطّور و كتاب مسطور... و السقف المرفوع»
4- وحى آسمان باید بر بهترین و لطیفترین كاغذ و پوست، نگاشته و عرضه شود. «كتاب مسطور فى رقّ منشور»
5 - كتاب مقدّس، باید همواره گشوده و مورد استفاده باشد. «كتاب... منشور»
6- علم مفید و مبارك، آن است كه منتشر شود و گسترش یابد. «منشور»
7- قرآن، هم به قداست كتب آسمانى نظر دارد و لذا به آن سوگند یاد مىكند، هم به نظم در نگارش و شیوه ارائه و گسترش آنها. «و كتاب مسطور فى رقّ منشور»
8 - آبادانى خانه به زرق و برق آن نیست، به آمد و رفت و قداست و بركت آن است. «البیت المعمور» (خانه خدا سادهترین خانههاست، امّا مباركترین بناهاست.)
9- با مطالعه طبیعت، به قدرت خداوند بر ایجاد قیامت پى ببریم. «والسقف المرفوع و البحر المسجور»
10- قرآن كریم، توجّه انسان را از دیدنىها، به نادیدنىها سوق مىدهد. «و البحر المسجور»
11- قهر و تنبیه، از شئون ربوبیت است. «عذاب ربّك»
12- هر چه ناباورى منكران بیشتر باشد، باید باور مؤمنان به قیامت قوىتر گردد. «انّ عذاب ربّك لواقع»
13- نزول كتب آسمانى «و كتاب مسطور» و ظهور جلوههاى قدرت الهى در هستى «و السّقف المرفوع» باید مایهى تعقّل و ایمان گردد و گرنه بىتوجّهى به آنها عامل عذاب خواهد شد. «انّ عذاب ربّك لواقع»
14- گرفتاران عذاب الهى از هیچ طریقى نمىتوانند عذاب را از خود دور كنند. «ماله من دافع»
توضيحات
سیماى سوره طور
این سوره در مكّه نازل شده و داراى چهل و نه آیه است.
نامگذارى این سوره به «طور»، به مناسبت نخستین آیه آن است.
كلمه «طور» ده بار در قرآن آمده و مقصود از آن، كوه طور، میقات حضرت موسىعلیه السلام و محل نزول تورات مىباشد.
همانند دیگر سورههاى مكّى، بیشتر مطالب این سوره درباره وقوع قیامت، پاداش پاكان و كیفر كافران است، در ضمن به توحید، دفاع از پیامبر و صبر و استقامت نیز اشاراتى دارد.