ترجمه
قیامت نزدیك شد و ماه از هم شكافت.
و اگر معجزهاى بینند، اعراض كنند و گویند: این سحرى است پىدرپى.
و تكذیب كردند و از هوسهاى خود پیروى نمودند و هر كارى (سرانجام) جایگاه و قرارگاهى دارد.
نکته ها
در تفاسیر و كتب حدیثى شیعه و سنّى ماجراى دونیم شدن شكافتهشدن ماه مطرح شده است. بر اساس روایات، پیشنهاد شكافته شدن ماه از سوى كفّار به پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله به خاطر آن بود كه مىگفتند: سحر و جادو در آسمانها اثر ندارد و اگر ماه شكافته شد، كار محمّدصلى الله علیه وآله قطعاً معجزه است.
جالب این كه شكافته شدن ماه، در دل شب و بدون تبلیغات قبلى بود. مسافران مكّه و شام در مسیر جادّه و حتّى مردم هندوستان شكافتهشدن ماه را دیدند و در بعضى آثار باستانى هند نوشته شده كه تاریخ اتمام این بنا زمانى بود كه ماه دو نیم شد.(1)
جدا شدن كرات منظومهى شمسى از خورشید یا سنگهاى آسمانى از ستارگان، نشانهاى بر شقالقمر و امكان شكافتهشدن ماه است. گرچه در اینجا دو معجزه رخ داده است یكى شكافتهشدن و دیگرى برگشت به حالت اول.
1) تفسیرنمونه.
پيام ها
1- قیامت نزدیك و حتمى الوقوع است و از عمر دنیا چیزى باقى نمانده است. پس براى آخرت زاد و توشه برداریم و غافل نباشیم. «اقتربت السّاعة»
2- برپایى قیامت، زمانى بس حساس و مهم است. «اقتربت السّاعة» (سوره بدون مقدّمه، سخن از قیامت مىكند، نظیر كسى كه بىمقدّمه مىگوید: زلزله، زلزله).
3- در گفتگو با سنگدلانِ غافل، نسبت به قیامت هشدار دهید. «اقتربت السّاعة» (چنانكه در آغاز سورهى انبیا مىخوانیم: «اقتربت النّاس حسابهم و هم فى غفلة»)
4- شقّ القمر از معجزات ویژه پیامبرصلى الله علیه وآله و نشانهى نزدیكى امّت اسلام با قیامت است. «اقتربت الساعة وانشق القمر»
5 - پیامبر معجزات بسیارى داشت و كافران همه را سحر مىپنداشتند. «سحرٌ مستمر»
6- شیوهى افراد لجوج در برخورد با معجزات و آیات الهى، اعراض و تكذیب وتهمت است. «ان یروا آیة یعرضوا و یقولوا سحر»
7- ریشهى اعراض از حق و تكذیب دین، پیروى از هواى نفس است. «یعرضوا... كذبوا... اتّبعوا اهواءهم»
8 - «پایان شب سیه سفید است». بالاخره حق، مستقرّ حقانیت معاد ثابت خواهد شد. «كلّ امر مستقر»
توضيحات
سیماى سوره قمر
این سوره در مكّه نازل شده و پنجاوپنج آیه دارد.
به مناسبت طرح مسألهى «شقّ القمر» در آیهى اول، این سوره، «قمر» نامیده شده است.
تمام آیات این سوره با حرف «راء» ختم مىشود.
پایان سورهى قبل دربارهى معاد بود، آغاز این سوره نیز سخن از معاد است.
محتواى این سوره، بیشتر مربوط به قیامت، نبوّت و ماجراى مخالفان انبیا است.
همچنین در این سوره، خداوند به سرنوشت شوم پنج گروه یعنى قوم نوح، عاد، ثمود، لوط و فرعون اشاره مىكند.