1. الفاتحة 2. البقرة 3. آل عمران 4. النساء 5. المائدة 6. الأنعام 7. الأعراف 8. الأنفال 9. التوبة 10. يونس 11. هود 12. يوسف 13. الرعد 14. إبراهيم 15. الحجر 16. النحل 17. الإسراء 18. الكهف 19. مريم 20. طه 21. الأنبياء 22. الحج 23. المؤمنون 24. النور 25. الفرقان 26. الشعراء 27. النمل 28. القصص 29. العنكبوت 30. الروم 31. لقمان 32. السجدة 33. الأحزاب 34. سبأ 35. فاطر 36. يس 37. الصافات 38. ص 39. الزمر 40. غافر 41. فصلت 42. الشورى 43. الزخرف 44. الدخان 45. الجاثية 46. الأحقاف 47. محمد 48. الفتح 49. الحجرات 50. ق 51. الذاريات 52. الطور 53. النجم 54. القمر 55. الرحمن 56. الواقعة 57. الحديد 58. المجادلة 59. الحشر 60. الممتحنة 61. الصف 62. الجمعة 63. المنافقون 64. التغابن 65. الطلاق 66. التحريم 67. الملك 68. القلم 69. الحاقة 70. المعارج 71. نوح 72. الجن 73. المزمل 74. المدثر 75. القيامة 76. الإنسان 77. المرسلات 78. النبأ 79. النازعات 80. عبس 81. التكوير 82. الانفطار 83. المطففين 84. الانشقاق 85. البروج 86. الطارق 87. الأعلى 88. الغاشية 89. الفجر 90. البلد 91. الشمس 92. الليل 93. الضحى 94. الشرح 95. التين 96. العلق 97. القدر 98. البينة 99. الزلزلة 100. العاديات 101. القارعة 102. التكاثر 103. العصر 104. الهمزة 105. الفيل 106. قريش 107. الماعون 108. الكوثر 109. الكافرون 110. النصر 111. المسد 112. الإخلاص 113. الفلق 114. الناس
تعداد آیات: 78
تفسير 55. الرحمن آية 10
Number of verses: 78
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِيم
وَالْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ 10
زمین را برای خلایق آفرید،

ترجمه
و زمین را براى زمینیان قرار داد كه در آن هر گونه میوه و خرماى غلافدار و دانه پوست دار و گیاه خوش بو است.
پس (اى جنّ و انس)، كدام نعمت پروردگارتان را انكار مى‏كنید؟

نکته ها
«أنام» به معناى آفریده‏ها، اعمّ از جنّ و انس و همه موجودات روى زمین است. «فاكهة» به هر نوع میوه و «ریحان» به هر گیاه خوش‏بو گفته مى‏شود.
«اكمام» جمع «كِمّ» به معناى پوششى است كه میوه را در برمى‏گیرد، همان گونه كه «كُمّ» به معناى آستین است كه دست را مى‏پوشاند و «كُمّه» بر وزن قُبّه به كلاهى گفته مى‏شود كه سر را مى‏پوشاند. شاید مراد از «اكمام» در آیه، الیافى باشد كه همچون الیاف روى نارگیل، دور درخت خرما را فرامى‏گیرد.
«حَبّ» به معناى دانه و «عَصف» به معناى برگ‏ها و اجزایى است كه از گیاه جدا مى‏شود و لذا به كاه نیز «عصف» گفته مى‏شود.
«آلاء» جمع «اِلَى» به معناى نعمت است.
تكرار سؤال‏هاى پى در پى همراه با انتقاد، دلیل آن است كه هر نعمتى براى خود تصدیق و تكذیبى دارد.
در حدیث مى‏خوانیم: كسى‏كه سوره مباركه الرّحمن را مى‏خواند، هر بار كه به آیه «فباىّ آلاءِ ربّكما تكذّبان» مى‏رسد، بگوید: «لابشى‏ءٍ من آلائك ربّ اُكذّب»(61) یعنى اى پروردگار من! هیچ یك از نعمت‏هاى تو را تكذیب نمى‏كنم.
بحث تكرار
در اینجا به مناسبت اولین مورد از موارد تكرار آیه «فباىّ آلاءِ ربّكما تكذّبان» در این سوره، بحثى پیرامون تكرار ارائه مى‏گردد.
تكرار مثبت:
براى ایجاد یك فرهنگ، تكرار مسایل، مهم و ضرورى است.
رسول‏خداصلى الله علیه وآله بارها فرمود: «انّى تارك فیكم الثّقلین كتاب اللّه و عترتى» تا رابطه قرآن و عترت را در میان مردم محكم سازد.پس از نزول آیه «و امر اهلك بالصّلاة»(62) تا چند ماه رسول خداصلى الله علیه وآله هنگام صبح در خانه فاطمه زهراعلیها السلام مى‏آمد و مى‏فرمود: «الصّلاة الصّلاة»(63) تا به مردم اعلام كند اهل بیت من همان كسانى هستند كه در خانه على و فاطمه هستند.
در حدیث مى‏خوانیم: دلیل چهار مرتبه تكرار «اللّه اكبر» در آغاز اذان، آن است كه مردم از غفلت درآیند ولى هنگامى كه متوجّه شدند، باقى جملات به دو بار تقلیل مى‏یابد.(64)
گاهى حضرت على‏علیه السلام به خاطر ایجاد حساسیّت در مردم، الفاظى را تكرار مى‏كردند. چنانكه به فرزندانش وصیّت مى‏كند: «اللّه اللّه فى الایتام...»، «اللّه اللّه فى جیرانكم»، «اللّه اللّه فى الصلاة»، «اللّه اللّه فى القرآن...»(65) كه لفظ جلاله «اللّه» تكرار شده است.
تكرار نماز در هر شبانه روز، براى آن است كه هر روز گامى به خداوند نزدیك شویم. كسى كه از پله‏هاى نردبان بالا مى‏رود، در ظاهر، پاى او كارى تكرارى انجام مى‏دهد ولى در واقع در هر حركت گامى به جلو و رو به بالا مى‏گذارد. كسى كه براى حفر چاه كلنگ مى‏زند، در ظاهر كارى تكرارى مى‏كند، ولى در واقع با هر حركت، عمق چاه بیشتر مى‏شود. انسان با هر بار نماز و ذكر و تلاوت آیه‏اى گامى به خدا نزدیك مى‏شود تا آنجا كه درباره پیامبر اكرم‏صلى الله علیه وآله مى‏خوانیم: «دنى‏ فتدلّى فكان قاب قوسین او ادنى»(66) چنان به خدا نزدیك شد كه به قدر دو كمان یا نزدیك‏تر شد.
تكرار سفارش به تقوا در هر یك از خطبه‏هاى نماز جمعه در هر هفته، بیانگر نقش تكرار در تربیت دینى مردم است.
اصولا بقاى زندگى با تنفس مكرر است و كمالات، در صورت تكرار حاصل مى‏شود. با یك بار انفاق و رشادت، ملكه سخاوت و شجاعت در انسان پیدا نمى‏شود، همان گونه كه رذائل و خبائث در صورت تكرار، در روح انسان ماندگار مى‏شوند.
دلایل تكرار در قرآن
تكرار، گاهى براى تذكّر و یادآورى نعمت‏هاى گوناگون است. نظیر تكرار آیه «فباىّ آلاء ربّكما تكذبان»
گاهى براى هشدار و تهدید خلافكاران است. نظیر تكرار آیه «ویل یومئذٍ للمكذّبین»(67)
گاهى براى فرهنگ‏سازى است. نظیر تكرار «بسم اللّه الرّحمن الرّحیم» در آغاز هر سوره.
گاهى براى اتمام حجّت است. نظیر تكرار آیه «و لقد یسّرنا القرآن للذكر فهل من مدّكر»(68)
گاهى براى انس بیشتر و نهادینه شدن است. نظیر تكرار آیه «اذكروا اللّه ذكرا كثیراً»(69)
گاهى براى بیان دستورات جدید است. نظیر تكرار «یا ایها الّذین آمنوا..»
گاهى به منزله قطعنامه براى هر فراز از مطلب یا سخنى است. چنانكه در سوره شعراء پس از پایان گزارش كار هر پیامبرى، مى‏فرماید: «انّ ربّك لهو العزیز الرحیم»
گاهى تكرار، نشان دهنده وحدت هدف و شیوه است. در سوره شعراء بارها جمله «فاتقوا اللّه و اطیعون» از زبان پیامبران متعدد تكرار شده كه بیانگر آن است كه شعار و هدف همه آنان یكى بوده است.


61) بحار، ج 92، ص 306.
62) طه، 132.
63) بحار، ج‏35، ص‏207.
64) علل الشرایع، ج‏1، ص‏259.
65) نهج‏البلاغه، نامه 47.
66) نجم، 9.
67) مرسلات، 15.
68) قمر، 17.
69) احزاب، 41.

پيام ها
 1- تمام هستى یك مدبّر دارد، نه آن گونه كه بعضى مشركان براى هر یك از آسمان و زمین یك مدبّر خاص مى‏پنداشتند. «السّماء رفعها... و الارض وضعها»
 2- زمین براى كامیابى و بهره‏بردارى همه موجودات زمینى و از جمله انسان است. «وضعها للانام»
 3- قرآن، ابتدا نعمت‏هاى معنوى و سپس نعمت‏هاى مادّى را شمارش مى‏كند. «علّم القرآن... علّمه البیان... فیها فاكهة و النّخل»
 4- میوه، نقش مهمى در تغذیه انسان دارد. بعد از آفرینش زمین، نام میوه آمده است. «والارض... فیها فاكهة»
 5 - در میان میوه‏ها، ارزش خرما از بقیه جداست. «فیها فاكهة... والنّخل»
 6- پوسته و حتّى غلاف دور نباتات، نعمت است. «والحبّ ذو العصف»
 7- بوى خوشِ گیاهان، یكى از نعمت‏هاى الهى است. «و الریحان»
 8 - تكذیب آیات الهى، سرزنش را به دنبال دارد. «فباىّ آلاء ربّكما تكذبان»
 9- جن نیز مثل انسان، مسئول، مكلّف و بهره‏مند از نعمت‏هاى زمین است. «فباىّ آلاء ربّكما تكذّبان»
 10- خداوند نعمت‏ها را براى رشد و تربیت همه جانبه انسان و جن آفریده است. «آلاءِ ربّكما»

Copyright 2015 almubin.com