ترجمه
انسان را از گل خشكیدهاى همچون سفال آفرید
و جن را از شعلهى آتشى بى دود آفرید،
پس كدام یك از نعمتهاى پروردگارتان را انكار مىكنید؟
نکته ها
«صلصال» به معناى گِل خشكیده، «فخّار» به معناى سفال (گل پخته شده) و «مارج» به معناى شعله است.
قرآن در مورد منشأ آفرینش انسان تعبیرات گوناگونى دارد كه ممكن است این تعبیرات به مراحل مختلف آن اشاره داشته باشد:
1. خاك. «انّا خلقناكم من تراب»(70)
2. خاك آمیخته با آب. «خلقكم من طین»(71)
3. گِل بدبو. «من حماءٍ مسنون»(72)
4. گِل خشكیده. «من صلصال كالفخّار»(73)
جنّ، موجودى ناپیدا است و در قرآن، برخى ویژگىهاى آن بیان شده است، از جمله اینكه
مبدأ آفرینش او، باد و آتش است، «خلق الجانّ من مارج من نار» در حالى كه مبدأ آفرینش انسان آب و خاك است. «خلق الانسان من صلصال كالفخّار»
خلقت او پیش از خلقت انسان بوده است، «و الجانّ خلقناه من قبل»(74) و همچون انسان؛ مؤمن و كافر، مذكّر و مؤنث، توالد و تناسل، علم و شعور و قدرت تشخیص حق از باطل را دارند و قادر به انجام كارهایى هستند كه از عهده بشر خارج است و همچنین مرگ و رستاخیز و كیفر و پاداش دارند.
70) حج، 5 .
71) انعام، 2.
72) حجر، 28.
73) الرّحمن، 14.
74) حجر، 27.
پيام ها
1- نگاه به گذشته، سبب شكوفایى ایمان و تواضع بشر مىگردد. «خلق الانسان من صلصال...»
2- خداوند از مادّه سرد بىروح «صلصال» و مادّه گرم بىروح «مارج»، موجودات زنده مىسازد. «خلق الانسان... خلق الجان...»
3- سرچشمهى به وجود آمدن انسان، مادّهاى ناچیز و بىارزش است. «صلصالٍ» (نكره آمدن مىتواند نشانه ناچیز بودن باشد.)
4- جنّ، موجودى واقعى است، نه خرافى، گرچه ما به آن دسترسى نداشته باشیم. «خلق الجانّ من مارج من نار»
5 - جنّ و انس، هر دو موجودى زمینىاند و از عناصر مادّى آفریده شدهاند. «خلق الانسان من صلصال... خلق الجان من مارج من نار»
6- تكذیبِ نعمت، سبب سرزنش است، از هر كه باشد. «فباىّ آلاء ربّكما تكذّبان»