ترجمه
در آن دو باغ، میوه و خرما و انار است.
پس كدام یك از نعمتهاى پروردگارتان را انكار مىكنید؟
در آن باغها، زنانى نیكو سیرت و زیبا صورت است.
پس كدام یك از نعمتهاى پروردگارتان را انكار مىكنید؟
حوریه هایى كه در خیمهها پرده نشین هستند.
پس كدام یك از نعمتهاى پروردگارتان را انكار مىكنید؟
قبل از بهشتیان، هیچ انسان یا جنّى آنان را لمس نكرده است.
پس كدام یك از نعمتهاى پروردگارتان را انكار مىكنید؟
آنان بر بالشهایى تكیه زدهاند كه با پارچههاى سبزرنگ و فرشهاى كمیاب آراسته شده است.
پس كدام یك از نعمتهاى پروردگارتان را انكار مىكنید؟
خجسته باد نام پروردگارت كه صاحب جلال و اكرام است.
نکته ها
«رَفرف» نوعى پارچه سبزرنگ است كه ظاهرى شبیه بوستان سرسبز دارد. «عَبقرىّ» در اصل به معناى مكان مخصوص جنّ است كه براى عموم ناشناخته است، سپس به هر چیز كمیاب و نادر گفته مىشود و در اینجا مقصود فرشهاى نادر و كمیاب است.
در میان میوههاى بهشتى، خرما و انار جایگاه ویژهاى دارند و لذا در كنار عنوانِ كلّى «فاكهة» كه شامل همه گونه میوه مىشود، این دو میوه جداگانه ذكر شده است.
كامیابىهاى دنیا معمولاً همراه با غفلت و گناه است، ولى در بهشت، هرگز چنین نواقصى راه ندارد و ویژگى همسران بهشتى زیبایى درون و برون در مكانهاى اختصاصى، «خیرات حسان» و پوشش مناسب «حور مقصورات فى الخیام» است.
پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله فرمود: زنان بهشتى داراى اخلاق نیك و صورت زیبا هستند. «خیرات الاخلاق حسان الوجوه»(143)
«حور مقصورات» غیر از «خیرات حسان» هستند. جمله «لم یطمثهن» براى «حور مقصورات» است نه براى «خیرات حسان». زیرا با حوریهها هیچ انسان و جنّى آمیزش نكرده است، ولى خیرات حسان، زنان دنیوى هستند. در روایات مىخوانیم: «خیرات حسان» زنان صالحه دنیا هستند كه در قیامت زیباتر از حورالعین مىباشند.(144)
میان دو دسته باغهایى كه در این سوره مطرح شده است، تفاوتهایى است، از جمله:
الف) در دو باغ اول، حتّى پوشش داخلى بسترها ابریشم است، «بطائنها من استبرق» ولى در باغ دوم، تنها ظاهر پارچهها، زیبا و رنگارنگ است. «رفرف»
ب) در دو باغ متقین، از هر میوه دو نوع وجود داشت، «فیهما من كلّ فاكهة زوجان» ولى در دو باغ مؤمنان عادّى تنها به وجود میوه اشاره شده است. «فیهما فاكهة»
ج) در مورد همسرانى كه در دو باغ اول هستند، تعبیر «قاصرات الطرف» آمده و در دو باغ دوم «مقصورات فى الخیام».
د) آنچه كه در چهار باغ یكسان است، باكره بودن همسران است. در هر دو مورد آمده است: «لم یطمثهنّ انس قبلهم و لاجان»
در تمام قرآن، عبارت «ذوالجلال و الاكرام» دو بار آمده، آنهم در همین سوره است.
آغاز سوره با «رحمن» و پایان آن با «اكرام» است، یعنى سرچشمهى آن همه نعمت، رحمت و كرامت خداوند است.
پيام ها
1- گاهى تشویق باید به وسیله چیزهایى باشد كه براى انسان مأنوس، معروف و مورد علاقه است. «فاكهة و نخل و رمّان»
2- از افراد و اشیاى ویژه باید جداگانه نام برد. در كنار عنوان میوه، نام خرما و انار جداگانه آمده است. «و نخل و رمّان»
3- زنان بهشتى هم نیكو سیرتند، «خیرات» هم نیكو صورت. «حسان»
4- پرده و پوشش حتّى در بهشت یك ارزش است. «حور مقصورات فى الخیام»
5 - خداوند، سرچشمه همه خیرها و بركتهاست و تبرّك جستن به نام مبارك او شایسته است. «تبارك اسم ربّك»
6- تمام نعمتها و زیبائىها و كیفرها و پاداشها، نمودى از ربوبیّت خداوند است. «تبارك اسم ربّك»
7- جلال و شكوه خداوند همراه با اكرام و محبّت است. «ذوالجلال و الاكرام»