ترجمه
همانا خداوند سخن آن زنى كه درباره همسرش با تو مجادله كرده و به سوى خدا شكوه و گلایه مىكرد، شنید و خداوند گفتگوى شما دو نفر را مىشنود، همانا خداوند شنواى بیناست.
نکته ها
در زمان جاهلیّت، نوعى طلاق بود كه بر اساس آن، مرد دیگر حق بازگشت به همسرش را نداشت و زن نیز حق انتخاب شوهر دیگرى نداشت، به این نوع طلاق، ظهار مىگفتند.
در زمان پیامبر اسلام، مردى همسرش را این گونه طلاق داد و خطاب به او گفت: «انتِ علىّ كظهر امّى» تو نسبت به من، مثل مادرم هستى. آن زن نزد پیامبر اسلامصلى الله علیه وآله آمد و ماجرا را بیان كرد، حضرت فرمود: قانونى از طرف خداوند براى این مورد نیامده است، زن هراسان شد و گفت: «أشكو الى اللّه فاقتى و حاجتى و شدة حالى» به خدا شكوه مىكنم از بدبختى خود، جوانى و سلامتىام رفت، كودكانى دارم كه اگر به شوهرم بسپارم ضایع مىشوند و اگر نزد خودم باشند گرسنه مىمانند.
طولى نكشید كه آیات این سوره نازل شد و دستور رسید هركس چنین كند، باید كفّاره بپردازد و طلاقى هم صورت نگرفته است. از آنجا كه شوهر، قدرت خرید برده و آزاد كردن آن را نداشت و نیز اطعام شصت مسكین در توان او نبود و دو ماه روزه گرفتن نیز براى او ضرر داشت، پیامبر اسلامصلى الله علیه وآله مقدار مناسبى به او كمك كرد و آن مرد به واسطه كمك حضرت، شصت فقیر را غذا داد و با این كفاره به زندگى خود برگشت.(1)
خداوند در این یك آیه، سه بار از سمیع بودن خود سخن گفته است تا مردم با او گفتگو كنند. «سمع، یسمع، سمیع»
پيام ها
1- در سخنان خود دقّت كنیم كه خداوند آنها را مىشنود. «قد سمع اللّه قول الّتى»
2- خداوند به دعاها و نالههاى ما گوش فرا مىدهد. «قد سمع اللّه قول الّتى»
3- پیامبر گرامى، با موقعیّت رهبرى جامعه، به راحتى در دسترس عموم بود و مردم در مورد مشكلاتشان با او گفتگو مىكردند. «تجادلك»
4- آزادى اظهار نظر و عقیده در حكومت اسلامى به قدرى است كه یك زن مىتواند با رهبر جامعه مجادله كند. «الّتى تجادلك»
5 - در بن بستها به خدا و اولیاى او پناه ببرید. «تشتكى الى اللّه»
6- حوادث، نیازها، نالهها و بن بستها، زمینه ساز وضع قوانین هستند. «واللّه یسمع تحاوركما... سمیع بصیر»
7- شنوا و بینا بودن و آگاهى از مشكلات مردم، شرط صلاحیّت قانونگذاران جامعه است. «واللّه یسمع تحاوركما... ان اللّه سمیع بصیر»
توضيحات
سیماى سوره مجادله
این سوره بیست و دو آیه دارد و در مدینه نازل شده و تنها سورهاى از قرآن است كه در تمام آیات آن لفظ جلاله «اللّه» آمده است.
به مناسبت مسأله جدال كه در آیه اول آمده، این سوره مجادله نام گرفته است.
مباحثى كه این سوره دربارهى آنها سخن مىگوید، عبارتند از:
1. قانون ظهار كه نوعى طلاق در دوران جاهلیّت بود.
2. موارد مثبت و منفى نجوا.
3. احترام به كسانى كه وارد مجلس مىشوند.
4. تفكیك حزب اللّه از حزب شیطان.