ترجمه
روزى كه خداوند همه آنان را برانگیزد تا به آنچه انجام دادهاند، آگاه سازد. (اعمالى كه) خداوند تماماً شمارش كرده و آنها فراموش نمودهاند و خدا بر هر چیز شاهد و گواه است.
نکته ها
این آیه به بعثت همه مردم در قیامت، به صورت دستهجمعى اشاره مىكند كه نمونه آن را در جاى دیگر چنین مىخوانیم: «حشرناهم فلم نغادر منهم احدا»(13) همه را در صف محشر برانگیزیم و یكى را فرو نگذاریم.
و نمونه احصاى خداوند را در آیهاى دیگر چنین مىخوانیم:
«...ما لهذا الكتاب لایغادر صغیرة و لاكبیرة الاّ أحصاها...»(14) این چه كتابى است كه اعمال كوچك و بزرگ ما را فرو نگذاشته، همه را به شمارش در آورده است.
كلمه «شهید» در قرآن گاهى به معناى مشهود است و گاهى به معناى شاهد و در اینجا به قرینهى «أحصاه اللّه...» به معناى شاهد مىباشد؛ البته در كنار گواهى و شهادت خداوند، شاهدان دیگرى نیز هستند. «یوم یقوم الاشهاد»(15)
13) كهف، 47.
14) كهف، 49.
15) غافر، 51.
پيام ها
1- قهر الهى هم در دنیاست، «كبتوا» و هم در آخرت. «یوم یبعثهم اللّه»
2- معاد، صحنه ظهور قدرت و علم الهى است. «یبعثهم اللّه جمیعا» نشانه قدرت و «فینبّئهم» نشانه علم اوست.
3- دادگاه قیامت علنى و عمومى است. «جمیعاً فینبئهم»
4- به مجرم، خلافكارىهایش را تفهیم كنید. «فینبئهم بما عملوا»
5 - ستیزهجویان بدانند كه توطئهها و كارشكنىهایشان ثبت و ضبط مىشود، گرچه خودشان فراموش كنند و از یاد ببرند. «احصاه اللّه... نسوه»
6- خلافهاى كوچك خود را نادیده نگیرید كه خداوند حساب دقیق همه را دارد. «أحصاه اللّه»
7- فراموش كردن خلافها، سبب محو آنها نمىشود. «أحصاه اللّه و نسوه»
8 - عالم محضر خداست، در محضر خدا معصیت نكنیم.«واللّه على كلّ شىء شهید»