1. الفاتحة 2. البقرة 3. آل عمران 4. النساء 5. المائدة 6. الأنعام 7. الأعراف 8. الأنفال 9. التوبة 10. يونس 11. هود 12. يوسف 13. الرعد 14. إبراهيم 15. الحجر 16. النحل 17. الإسراء 18. الكهف 19. مريم 20. طه 21. الأنبياء 22. الحج 23. المؤمنون 24. النور 25. الفرقان 26. الشعراء 27. النمل 28. القصص 29. العنكبوت 30. الروم 31. لقمان 32. السجدة 33. الأحزاب 34. سبأ 35. فاطر 36. يس 37. الصافات 38. ص 39. الزمر 40. غافر 41. فصلت 42. الشورى 43. الزخرف 44. الدخان 45. الجاثية 46. الأحقاف 47. محمد 48. الفتح 49. الحجرات 50. ق 51. الذاريات 52. الطور 53. النجم 54. القمر 55. الرحمن 56. الواقعة 57. الحديد 58. المجادلة 59. الحشر 60. الممتحنة 61. الصف 62. الجمعة 63. المنافقون 64. التغابن 65. الطلاق 66. التحريم 67. الملك 68. القلم 69. الحاقة 70. المعارج 71. نوح 72. الجن 73. المزمل 74. المدثر 75. القيامة 76. الإنسان 77. المرسلات 78. النبأ 79. النازعات 80. عبس 81. التكوير 82. الانفطار 83. المطففين 84. الانشقاق 85. البروج 86. الطارق 87. الأعلى 88. الغاشية 89. الفجر 90. البلد 91. الشمس 92. الليل 93. الضحى 94. الشرح 95. التين 96. العلق 97. القدر 98. البينة 99. الزلزلة 100. العاديات 101. القارعة 102. التكاثر 103. العصر 104. الهمزة 105. الفيل 106. قريش 107. الماعون 108. الكوثر 109. الكافرون 110. النصر 111. المسد 112. الإخلاص 113. الفلق 114. الناس
تعداد آیات: 120
تفسير 5. المائدة آية 6
Number of verses: 120
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِيم
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ ۚ وَإِن كُنتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا ۚ وَإِن كُنتُم مَّرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِّنكُم مِّنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُم مِّنْهُ ۚ مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُم مِّنْ حَرَجٍ وَلَٰكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَلِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ 6
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که به نماز می‌ایستید، صورت و دستها را تا آرنج بشویید! و سر و پاها را تا مفصل [= برآمدگی پشت پا] مسح کنید! و اگر جنب باشید، خود را بشویید (و غسل کنید)! و اگر بیمار یا مسافر باشید، یا یکی از شما از محل پستی آمده [= قضای حاجت کرده‌]، یا با زنان تماس گرفته (و آمیزش جنسی کرده‌اید)، و آب (برای غسل یا وضو) نیابید، با خاک پاکی تیمم کنید! و از آن، بر صورت [= پیشانی‌] و دستها بکشید! خداوند نمی‌خواهد مشکلی برای شما ایجاد کند؛ بلکه می‌خواهد شما را پاک سازد و نعمتش را بر شما تمام نماید؛ شاید شکر او را بجا آورید!

ترجمه
اى كسانى‏كه ایمان آورده‏اید! هرگاه به نماز برخاستید، پس صورت و دستهایتان تا آرنج را بشویید و قسمتى از سر و پاهایتان را تا برآمدگى روى پا مسح كنید. و اگر جُنُب بودید، خود را پاك كنید (و غسل نمایید)، و اگر بیمار یا در سفر بودید، یا یكى از شما از محلّ گودى (محل قضاى حاجت) آمده یا با زنان تماس گرفتید (و آمیزش جنسى كردید) و آبى (براى غسل یا وضو) نیافتید، با خاك پاك تیمّم كنید، پس (قسمتى از) صورت و دستانتان را از آن خاك (كه بر دستانتان مانده) مسح كنید، خداوند نمى‏خواهد كه شما را در تنگى قرار دهد، بلكه مى‏خواهد شما را پاك كند و نعمتش را بر شما كامل سازد، شاید شما شكرگزار باشید.

نکته ها
در آیه‏ى 43 سوره نساء، به موضوع غسل و تیمّم اشاره شد، در اینجا علاوه بر آن دو، به مسأله‏ى وضو هم اشاره شده است.
واژه‏ى «قیام»، هرگاه با حرف «الى» همراه شود، به معناى اراده كردن است. «اذا قُمتم الى الصّلاة» یعنى هرگاه تصمیم به نماز خواندن گرفتید.
كلمه‏ى «جُنب»، به زن و مرد، مفرد و جمع، بطور یكسان اطلاق مى‏شود. شاید در این آیه، مراد از جنب شدن، تنها احتلام باشد و منظور از لمس زنان، آمیزش جنسى.
مراد از فرمان «فاطّهروا» انجام غسل است. به قرینه اینكه در آیه‏ى 43 نساء به جاى «فاطّهّروا»، «تغتسلوا» فرموده است.
قید «الى المرافق»، براى بیان محدوده‏ى شستن است، نه جهت شستن. از آنجا كه كلمه‏ى «یَد» در زبان عربى، هم به دست، از انگشتان تا مچ و هم به دست، از انگشتان تا آرنج و هم به دست، از انگشتان تا كتف، اطلاق مى‏شود این آیه مى‏فرماید: در وضو، دست تا آرنج را بشویید، نه كمتر و نه بیشتر.
در تیمّم، روح بندگى نهفته است، چون دست به خاك زدن ومالیدن آن به پیشانى كه بلندترین عضو بدن است همراه با قصد قربت، نوعى تواضع وخاكسارى در برابر خداست.
آن گونه كه آب آلودگى را برطرف مى‏كند، خاك پاك هم خاصیّت میكرب كشى دارد. چون در معرض تابش آفتاب و ریزش باران است.
«صَعید»، از «صعود» به معناى زمین بلند است. امام صادق‏علیه السلام در تفسیر «صعیداً طیّباً» فرمودند: زمین بلندى كه آب از آن سرازیر شود. [25] آرى، زمین گودى كه آب آلوده در آن جمع مى‏شود، براى تیمّم مناسب نیست، زیرا شرط تیمّم، خاك پاك است.
در حدیث مى‏خوانیم: «لا صلاة الاّ بطهور» [26] ، نماز جز با طهارت (وضو یا غسل یا تیمم) صحیح نیست.
در حدیث مى‏خوانیم: «اِبدأ بما بدء اللّه» [27] از همانجا آغاز كن كه خداوند در قرآن آغاز نموده است. همان گونه كه در قرآن اوّل شستن صورت، بعد دست‏ها وبعد مسح سر وبعد مسح پا آمده است، ترتیب وضو نیز همین گونه است.
از امام سؤال شد كه چرا در وضو بخشى از سر مسح مى‏شود؟ فرمودند: «لمكان الباء» به خاطر حرف «باء» در كلمه‏ى «برؤسكم» زیرا معناى آن قسمتى از سر است واگر آیه «وامسحوا رؤسكم» بود در آن صورت باید همه‏ى سر را مسح مى‏كردیم. [28]
امام صادق‏علیه السلام فرمود: مراد از «لامستم»، آمیزش جنسى است، ولى خداوند آن را پوشانده و پوشاندن امورى را دوست دارد، لذا آن گونه كه شما نام مى‏برید، نام نبرده است. [29]
امام رضا علیه السلام درباره‏ى فلسفه وضو مى‏فرماید:
* «یكون العبد طاهراً اذا قام بین یدى الجبّار»، زمینه پاكى هنگام ایستادن در برابر خداست.
* «مطیعاً له فیما أمره»، نشانه‏ى بندگى و اطاعت است.
* «نقیّاً من الادناس و النّجاسة»، عامل دورى از آلودگى‏ها و نجاست است.
* «ذهاب الكسل و طرد النّعاس»، مایه‏ى دورى از كسالت و خواب آلودگى است.
* «وتزكیة الفؤاد للقیام»، آماده سازى و رشد روحى براى نماز است. [30]


25) معانى‏الاخبار، ص‏283.
26) تهذیب، ج‏1، ص‏49.
27) تفسیر نورالثقلین.
28) كافى، ج‏3، ص‏30.
29) كافى، ج‏5، ص 555.
30) وسائل، ج‏1، ص 367.

پيام ها
1- نظافت و طهارت، لازمه‏ى ایمان است. «یا ایّها الّذین آمنوا... فاغسلوا... فاطّهروا»
2- طهارت، شرط نماز است. «فاغسلوا»
3- همچنان كه تماس با قرآن مخصوص پاكان است، [31] ارتباط با خدا هم نیاز به طهارت دارد.«فاغسلوا»
4- آلودگى جسم، مانع قرب به خداست. «اذا قمتم الى الصلوة فاغسلوا»
5 - اصل در كلام، رعایت حیا و عفّت و ادب است، خصوصاً در مسائل زناشویى. «لامستم النساء» البتّه در مسائل حقوقى، براى این كه حقّى ضایع نشود، قانون روشن و بى‏پرده بیان مى‏شود. مثل آیه «دخلتم بهنّ» [32] كه در مورد مهریّه است، یا جمله‏ى «احصنت فرجها» [33] كه در مورد رفع اتهام از حضرت مریم است.
6- شرایط و مقدّمات نماز، تخفیف بردار هست، ولى تعطیل بردار نیست. «فلم تجدوا ماءً فتیمموا»
7- براى پیدا كردن آبِ وضو و غسل باید تلاش كرد، اگر پیدا نشد آنگاه نوبت به تیمّم مى‏رسد. («فلم تجدوا» در جایى است كه انسان تلاش كند ولى نیابد.)
8 - با آب یا خاك آلوده، نمى‏توان با خداى پاك، ارتباط برقرار كرد. «صعیداً طیّباً»
9- هم خوردنى‏ها باید طیّب باشد، كه در دو آیه قبل به آن اشاره شد، هم تیمّم باید به خاك طیّب باشد. «صعیداً طیّباً»
10- در احكام دین، حرج و دشوارى نیست. «ما یرید اللّه... من حرج»
11- هدف از وضو و غسل و تیمم، طهارت معنوى و آمادگى براى ارتباط با خداوند است. « لیطهّركم»
12- تكالیف الهى، براى انسان نعمت است. «لیتمّ نعمته علیكم»
13- انجام تكلیف، یكى از مصادیق شكر خداست. «لعلّكم تشكرون»


31) لایمسّه الاّ المطهّرون». واقعه، 79.
32) نساء، 23.
33) انبیاء، 91.

Copyright 2015 almubin.com