ترجمه
اى كسانى كه ایمان آوردهاید! همانا شراب و قمار و بتها و تیرهاى قرعه، پلید و ازكارهاى شیطان است، پس از آنها بپرهیزید، تا رستگار شوید.
نکته ها
عرب، به شعر و شراب، علاقهى شدید داشت، به همین جهت تحریم شراب به صورت تدریجى انجام گرفت. در ابتدا آیه آمد كه از خرما و انگور مىتوان هم رزق خوب تهیه كرد، هم شرابى مست كننده، [177] در آیهاى دیگر به منافع قمار و شراب و بیشتر بودن گناه آن از منافعش اشاره كرد. [178] بعداً آیه آمد كه در حال مستى نماز نخوانید. [179] سپس آیهى فوق نازل شد كه آن را پلید و عملى شیطان دانسته و دستور اجتناب از آن را صادر كرد.
«خَمر»، به معناى پوشاندن با كلمهى «خِمار» از یك ریشه است. به مقنعهى زنان خِمار مىگویند، چون موى سر را مىپوشاند. شراب را هم خَمر مىگویند، چون عقل را مىپوشاند.
«مَیسر» از «یُسر»، به معناى آسانى است. چون در قمار، افراد بدون زحمت، پول به دست مىآورند، به آن مَیسر گویند.
كلمه «انصاب» جمع «نُصُب»، به معناى سنگهایى بوده كه اطراف كعبه نصب كرده و روى آن قربانى مىكردند و به آنها تبرّك مىجستند. [180] و یا مراد خود قربانى است كه روى سنگها ذبح مىكردند. در حدیث مىخوانیم كه رسول خدا صلى الله علیه وآله در معناى انصاب فرمود: چیزى است كه مشركان براى بتها قربانى مىكنند. «ما ذبحوه لآلهتهم» [181]
«ازلام»، نوعى قرعهكشى و قمار با چوب بوده كه در جاهلیّت رواج داشته است.
امام باقرعلیه السلام دربارهى خمر فرمود: «كلّ مسكر... اذا اخمر فهو حرام» [182] هر چیزى كه انسان را مست كند، حرام است.
رسول خداصلى الله علیه وآله فرمود: قمار به هر وسیلهاى باشد حتّى گردو، حرام است. [183]
در حدیث آمده است: «شارب الخمر كعابد الوثن» [184] شرابخوار، مثل بتپرست است.
در شراب، هر نوع همكارى در تولید، توزیع ومصرف آن حرام است. امام باقرعلیه السلام از پیامبرصلى الله علیه وآله نقل مىكند كه آن حضرت ده گروه را كه به نحوى در شرابخوارى مؤثّرند، لعنت كرد: «غارسها و حارسها و عاصرها و شاربها و ساقیها و حاملها و المحمول الیه، بایعها و مشتریها و آكل ثمنها» [185] آنكه نهال انگور را مىكارد، آنكه به ثمر مىرساند، سازنده، نوشنده، ساقى، حمل كننده، دریافت كننده، فروشنده و خریدار و هر كس كه به نحوى از درآمد آن بهرهمند مىشود، ملعون است.
پيام ها
1- ایمان، با شرابخوارى و قماربازى سازگارى ندارد. «یا ایّها الّذین آمنوا انّما الخمر و المیسر... فاجتنبوه...»
2- شراب و قمار، در ردیف بتپرستى است. «الخمر والمیسر والانصاب» (بنابر اینكه مراد از انصاب، بتها باشد)
3- اسلام از پلیدىها نهى مىكند. «رجس... فاجتنبوه»
4- نه تنها شراب نخورید، گرد آن هم نروید. «فاجتنبوه»، به جاى آنكه بگوید: «لاتشربوا الخمر».
5 - لقمهى حلال و دورى از حرامخوارى، در سعادت و رستگارى انسان مؤثّر است. «فاجتنبوه لعلّكم تفلحون»