ترجمه
خداوند، كعبهى بیتالحرام را وسیلهى سامانبخشى و قوام مردم قرار داده و نیز ماه حرام و قربانىهاى بىنشان و نشاندار را (وسیلهى برپایى مردم قرار داده است) این براى آن است كه بدانید خداوند آنچه (از اسرار) در آسمانها و زمین است مىداند و خداوند به هر چیز آگاه است.
نکته ها
«قیام»، وسیلهى پایدار بودن است، مانند ستون ساختمان و عمود خیمه. [196]
امام صادق علیه السلام فرمود: خانهى خدا را بیتالحرام مىنامند، به خاطر آن كه ورود كفّار به آنجا حرام است. [197]
«هَدى»، قربانى بىنشان است و «قلائد»، قربانىهاى نشاندار.
مركزیّت، امنیّت، قداست، عبادت، قدمت، وحدت، سیاست و برائت، معرفت، سادگى، صفا، خلوص و دورى از جدال، شهوت و فسوق در حج است.
ماههاى حرام عبارتند از: رجب، ذیقعده، ذیحجّه و محرّم كه جنگ در آنها ممنوع است.
اجتماع میلیونى مسلمانان در مكّه، بدون تشریفات وامتیازات وبدون جدال لفظى و نزاع عملى در مكانى مقدّس، از امتیازات اسلام است و اگر به منافع گوناگونى كه در پرتو مراسم حج حاصل مىشود از قبیل: حلالیّت طلبیدن هنگام رفتن، دید و بازدید، رونق تجارى، پرداخت خمس و زكات، آشنایى با معارف و امّتها، قرار گرفتن در قدیمىترین مركز توحید، همناله شدن با انبیا و پا جاى پاى آنها قرار دادن، توبه كردن در صحراى عرفات و مشعر، به یاد قیامت افتادن، مانور سیاسى و برائت از كفّار و سایر بركات را در نظر بگیریم، مىفهمیم كه این برنامههاى حج برخاسته از علم بىنهایت خدایى است كه بر همه چیز هستى آگاه است و هرگز علم محدود نمىتواند دستورى به این جامعیّت و جذّابیّت صادر كند.
پيام ها
1- حج، مایهى ثبات و قوام است. «قیاماً للناس»
2- سامانبخشى امور، نیاز به تجمّع، وحدت، عبادت، احترام و حرمت، «بیتالحرام» و آرامش و امنیّت «الشهرالحرام»، و كارهاى پنهان و بىنشان و با نشان «الهدى و القلائد» و تأمین غذاى مورد نیاز دارد. «قیاماً للنّاس»
3- كسى حقّ قانونگذارى دارد كه از تمام هستى آگاه باشد. «یعلم ما فى السماوات و ما فى الارض»
4- مسجد و مسلخ، وسیلهى قوام دین و دنیاى مردم است. «الكعبة... الهدى و القلائد» امام صادقعلیه السلام فرمود: «جَعَلها اللّه لدینهم و معیشتهم» [198]
5 - حجّى كه سبب قوام جامعه نباشد حج واقعى نیست. «الكعبة... قیاماً للناس»
6- اگر جامعه ثبات داشته باشد، زمینهى خداشناسى در آن رشد مىكند. «قیاماً... لتعلموا ان اللّه...»