ترجمه
اى كسانىكه ایمان آورده‌اید! اموال و اولادتان شما را از یاد خدا غافل نسازد و كسانى كه چنین كنند، آنان همان زیانكارانند.
نکته ها
تا اینجا آیات مربوط به منافقان به پایان رسید، ولى چون یكى از عوامل نفاق، علاقه زیاد به دنیاست، این آیه به مؤمنان هشدار مىدهد كه اموال و اولاد، شما را غافل نكند.(40)
غفلت از یاد خدا
عوامل بازدارنده از یاد خدا بسیار است، ولى مهمترین آنها، اموال و اولاد است كه این آیه به آنها اشاره نموده است. «لاتلهكم اموالكم و اولادكم عن ذكر اللّه»
شراب و قمار نیز مانع یاد خداست. «یصدّكم عن ذكر اللّه»(41)
تجارت و داد و ستد نیز مىتواند از موانع باشد. لذا قرآن از كسانىكه داد و ستد، آنان را از یاد خدا باز نداشته ستایش كرده است. «رجال لاتلهیهم تجارة و لابیع عن ذكر اللّه»(42)
تكاثر و فزونطلبى از عوامل بازدارنده است. «الهاكم التكاثر»(43)
آرزوهاى طولانى نیز مانع یاد خداست. «یلههم الامل»(44)
رفاهزدگى از عوامل دیگر غفلت است. «متّعتهم و آبائهم حتى نسوا الذّكر»(45)
البتّه علاقه به دنیا آنگاه خطرناك است كه انسان، دنیا را مقدمه آخرت نبینید و هدفش در تمام كارها، دنیا باشد. «فاعرض عن من تولّى عن ذكرنا و لم یرد الاّ الحیاة الدنیا»(46) از كسى كه از یاد ما اعراض كرده و جز زندگى دنیا ارادهاى ندارد، دورى كن.
روشن است كه غفلت از یاد خدا، سبب همنشینى با شیطان شده: «و من یعشُ عن ذكر الرّحمن نقیض له شیطانا فهو له قرین»(47) و انسان را به عذاب شدید و فزایندهاى گرفتار مىسازد. «و من یُعرض عن ذكر ربّه یسلكه عذاباً صَعَداً»(48)
آنچه خطرناك است غفلت از یاد خداست، نام بردن از اموال و اولاد، به خاطر آن است كه این دو قوىترین عامل غفلت هستند.
«ذكر اللّه» شامل همهگونه ذكر و یاد خدا مىشود، امّا بارزترین ذكر خدا، نماز است كه باید مراقب بود رسیدگى به اموال و اولاد انسان را از نماز بازندارد.
شاید دلیل مانع بودن مال و فرزند، جلوههاى ظاهرى آنهاست كه انسان را از خدا غافل مىسازد. «المال و البنون زینة الحیاة الدنیا»(49)
قرآن، مال و فرزند را مایه فتنه و آزمایش دانسته: «واعلموا انّما اموالكم و اولادكم فتنة»(50) و مىفرماید: «و ما اموالكم و لا اولادكم بالّتى تقرّبكم عندنا زلفى»(51) مال و فرزند، عامل قرب شما به خداوند نیستند.
40) تفسیر نمونه.
41) مائده، 91.
42) نور، 37.
43) تكاثر، 1.
44) حجر، 3.
45) فرقان، 18.
46) نجم، 29.
47) زخرف، 36.
48) جنّ، 17.
49) كهف، 46.
50) انفال، 28.
51) سبأ، 37.
پيام ها
1- براى آن كه مؤمنان را موعظه كنید و آنان بپذیرند، به آنان شخصیت دهید. «یا ایّها الّذین آمنوا...»
2- لازمه ایمان، برترى دادن یاد خدا بر مال و فرزند است. «یا ایّها الّذین آمنوا لاتلهكم اموالكم...»
3- مال و فرزند، كم یا زیادش، مىتواند مانع یاد خدا باشد. «اموالكم... اولادكم»
4- خسارت واقعى، غفلت از یاد خدا است. «فاولئك هم الخاسرون» (از دست دادن مال و فرزند، خسارت جزئى است، ولى غفلت از خالق خسارت كلى است.)