ترجمه
و كلام پروردگارت، در صداقت و عدالت به حدّ كمال و تمام رسید. هیچ تغییردهندهاى براى كلمات او نیست و او شنواى داناست.
نکته ها
مراد از «كلمة» در این آیه، به دلیل آیه قبل، آیات قرآن است ولى واژهى «كلمة» در فرهنگ قرآن و روایات، گاهى به معناى وعدهى حتمى آمده است، «و تمّت كلمة ربّك الحسنى على بنىاسرائیل بما صبروا» [457] كه تحقّق وعدهى الهى را نسبت به بنىاسرائیل به خاطر صبرشان بیان مىكند. گاهى به معناى دین آمده است، «كلمة اللّه» یعنى دین خدا، و گاهى به پیامبر و اولیاى الهى اطلاق شده است، چنانكه دربارهى حضرت عیسىعلیه السلام مىخوانیم: «كلمته القاها الى مریم» [458] در روایات نیز از قول ائمّهعلیهم السلام آمده است كه ما كلمات الهى هستیم. «نحن الكلمات» [459]
457) اعراف، 137.
458) نساء، 171.
459) بحار، ج24، ص 174.
پيام ها
1- قرآن، آخرین كتاب آسمانى و اسلام، آخرین دین الهى است. «تمّت كلمة ربّك»
2- قرآن، معجزهاى كامل براى اثبات رسالت پیامبر اكرم است. «تمّت كلمة ربك»
3- قرآن، پاسخگوى همهى نیازهاى هدایتى جوامع بشرى است. «تمّت كلمة ربّك»
4- اسلام، مكمّل ادیان گذشته است. «تمّت كلمة ربّك...»
5 - اتمام دین با بعثت رسول اكرم صلى الله علیه وآله، جلوهاى از ربوبیّت خداوند است. «و تمّت كلمة ربّك»
6- مبناى قوانین و سنّتهاى خداوند در نظام هستى، صدق و عدل است. «و تمّت كلمة ربّك صدقاً و عدلاً»
7- اخبار قرآن، صادق و احكامش بر عدل استوار است. «و تمّت كلمة ربّك صدقاً و عدلاً» در آیهى دیگر مىخوانیم: «و مَن اصدق من اللّه حدیثاً» [460]
8 - در قرآن، تحریف راه ندارد. «لا مبدّل لكلماته»
9- خداوند نیازها را بسیار خوب مىداند و با توجّه به آن، قرآن را نازل كرده است. «و هو السّمیع العلیم»
460) نساء، 87.