ترجمه
و اگر از بیشتر افراد روى زمین اطاعت كنى، تو را از راه خداوند، منحرف و گمراه مىكنند. زیرا آنان جز از گمان پیروى نمىكنند وآنان، جز به حدس و گمان نمىپردازند.
نکته ها
«خَرْص» به معناى تخمین و حدس است. چون بعضى از تخمینها نادرست از آب در مىآید، به معناى دروغ هم آمده است. [461]
461) تفسیر نمونه.
پيام ها
1- راه هدایت و راه قرآن ملاك است، نه راه مردم و اكثریّت. «و تمّت كلمة ربّك... و اِن تُطِع اكثر...»
2- اكثریّت، دلیل حقانیّت نیست. ملاك، حقّ است نه عدد، پس در پیمودن راه حقّ از كمى افراد نهراسید. «اِن تُطِع اكثر...»
3- جلب نظر اكثریّت، گاهى به قیمت نابودى و انحراف خود انسان تمام مىشود. «اِن تطع اكثر... یضلّوك» (در راه خدا حركت كنیم هر چند خلاف رأى اكثریّت باشد)
4- اكثریّت، چنان جلوهاى دارد كه خدا پیامبر را هم از تبعیّت آن بر حذر مىدارد. «واِن تُطِع اكثر مَن فى الارض یضلّوك» (انبیا باید تابع وحى باشند، نه آراى مردم)
5 - ریشهى ضلالتها، اعتماد به حدس وگمان است. «یضلّوك - اِنیتّبعون الاّ الظنّ»
6- اكثریّتى كه به جاى حقّ، در پى حدس و هوس باشند، قابل پیروى نیستند. «اِن تطع اكثر... یضلّوك... یخرصون»
7- در انتخاب راه، دلیل وبرهان لازم است، نه حدس وگمان. «اِن یتّبعون الاّ الظنّ... یخرصون»