ترجمه
بعضى از آنها كسانى هستند كه (به ظاهر) به سخن تو گوش مىدهند، ولى ما بر دلهایشان پردههایى قرار داده‌ایم تا آن را نفهمند و در گوشهایشان (نسبت به شنیدن حقّ) سنگینى قرار دادیم و آنان به قدرى لجوجند كه اگر هر آیه و معجزهاى را ببینند، باز هم به آن ایمان نمىآورند تا آنجا كه چون نزد تو آیند با تو جدال مىكنند و كسانى كه كافر شدند مىگویند: این نیست جز افسانههاى پیشینیان.
نکته ها
در شأن نزول این آیه آمده است كه ابوسفیان، ولید بن مغیره، عتبه، شیبه و نضربن حارث، در كنار كعبه به تلاوت قرآن پیامبر گوش مىدادند، به نضر گفتند: چه مىخواند؟ گفت: به خداى كعبه نمىفهمم چه مىخواند، ولى چیزى جز افسانهها و داستانهاى پیشینیان نیست، من مشابه این داستانها را براى شما گفتهام. سپس این آیه نازل شد.
«أكنّة» جمع «كنّ» یا «كنان» به معناى پرده است. «وقر» به معناى سنگینى و «أساطیر» جمع «اسطوره» به معناى مطالب پى در پى و خیالى است كه شنیدن آن جاذبه دارد.
پردهافكنى بر دل وسنگینى گوش، به خاطر روحیّهى لجاجت مشركان است. قرآن مىفرماید: «فلما زاغوا أزاغ اللّه قلوبهم» [283]
از اینكه در آیهى قبل، سخن از مشركین بود ولى در این آیه درباره همان گروه تعبیر به «الّذین كفروا» نموده است معلوم مىشود مشركین همان كفّارند.
283) صف، 5.
پيام ها
1- پیامبران و رهبران الهى باید از روحیات كفّار و مخالفین و ترفندهاى آنان آگاه باشند. «و منهم مَن یستمع»
2- از همهى كفّار مأیوس نباشید، بعضى از آنان لجوجند. «و منهم»
3- شنیدن صوت قرآن، آنگاه ارزش دارد كه در دل اثر كند. «أكنة ان یفقهوه»
4- كفّار بر انكار خود اصرار دارند و پرده افكنى خداوند بر دل كفار، به خاطر همین عناد و اصرار خود آنان است. «ان یَروا كلّ آیة لایؤمنوا»
5 - لجاجت، درد بى درمان است و مثل آینهى موج دار، بهترین صورتها را هم زشت نشان مىدهد. «ان یروا كل آیة لایؤمنوا»
6- اگر كسى به قصد جدال و با سوء ظن و روح منفى و موضعگیرى قبلى، حتّى با پیامبر هم ملاقات كند، بهرهاى نخواهد برد. «جاءك یجادلونك...»
7- كفّار هیچ راه صحیح و منطقى براى مقابله با پیامبر اسلام نداشتند. (پناه به جدال و تهمت نشانه عجز آنان از منطق است) «یجادلونك...»
8 - قرآن، براى كافران و مشركان نیز جذّاب است. «یقول الذین كفروا ان هذا الاّ اساطیر الاوّلین» («اساطیر»، به معناى سخن زیباست. [284])
284) لسان العرب.