ترجمه
و اگر بر طریق (حق) استقامت كنند، آنان را با آبى فراوان سیراب مىكنیم، تا در آن (رفاه و آسایش) امتحانشان كنیم
و هر كس از ذكر پرورگارش اعراض كند، او را در عذابى سخت در مىآورد.
نکته ها
«غدق» به معناى فراوانى و «صَعد» به معناى سخت و مشكل است.
امام باقرعلیه السلام مىفرماید: مراد از «استقاموا على الطریقة» استقامت در مسیر اهل بیت است. و از امام صادقعلیه السلام نقل شده است كه اگر مردم بر ولایت مااستقامت داشته باشند از علم كثیر كامیاب مىشوند.(41) «لاسقیناهم ماء غدقا»
از بهترین شیوههاى تربیتى، شیوه مقایسه است. در یك آیه مىفرماید: استقامت و باران و در آیه بعد: اعراض و عذاب. با مقایسه این دو حالت مسئله حق وباطل شفافتر مىشود.
اعراض از ذكر خدا هم در دنیا زندگى را سخت مىكند. «ومن اعرض عن ذكرى فانّ له معیشةً ضنكاً»(42) وهم در آخرت انسان را گرفتار عذاب سخت و فراگیر مىكند. «و من یعرض عن ذكر ربّه یسلكه عذاباً صعدا»
41) تفسیر مجمعالبیان.
42) طه، 124.
پيام ها
1- مهمتر از ایمان، پایدارى و استقامت بر آن است. «و ان لواستقاموا على الطریقة»
2- در میان راهها، تنها یك راه حق قابل قبول است. «طرائق قددا... على الطریقة»
3- بیان آثار و بركات ایمان، بهترین شیوه دعوت است. «لو استقاموا... لاسقیناهم»
4- آثار ایمان تنها در آخرت نیست، بلكه در دنیا نیز ظاهر مىشود. «لاسقیناهم ماء غدقا»
5 - استقامت بر راه حق ارزش است. و هر استقامتى ارزش ندارد، زیرا بعضى استقامتها لجاجت و یك دندگى است. «استقاموا على الطریقة»
6- توسعه رزق، یكى از اسباب آزمایش است. «لاسقیناهم ماء غدقاً لنفتنهم فیه» (چنانكه حضرت سلیمان نیز توسعه رزق خودش را سبب آزمایش دانست. «هذا من فضل ربّى لیبلونى»(43))
7- استقامت بر راه مستقیم در طبیعت اثر مىگذارد. «ماء غدقا»
8 - رفاه زمینه غفلت است. «ماء غدقا لنفتنهم فیه»
9- با توسعه رزق مغرور نشوید. «لنفتنهم فیه»
10- حتّى بعد از استقامت بر راه حق و دریافت پاداش، كار خود را پایان یافته ندانید كه تازه آزمایش دیگرى شروع مىشود. «ماء غدقا لنفتنهم فیه...»
11- خداوند، هم مهر دارد و هم قهر. «ماء غدقا... عذاباً صعدا»
12- یكى از عوامل كشیده شدن به دوزخ اعراض از ذكر خداوند است. «ومن یعرض عن ذكر ربّه یسلكه عذابا صعداً»
13- گاهى نزول باران وسیله آزمایش است كه اگر با ناشكرى و كفران همراه شود، قهر فراگیر به دنبال دارد. «عذاباً صعدا»
43) نمل، 40.