ترجمه
اى فرزندان آدم! نزد هر مسجد (به هنگام نماز، لباس و) زینتهاى خود را برگیرید و بخورید و بیاشامید و اسراف نكنید، همانا خداوند اسرافكاران را دوست ندارد.
نکته ها
شاید بتوان گفت: آنچه در قرآن با خطابِ «یا بنى آدم» بیان مىشود، مربوط به تمام انسانها و همهى ادیان و از مشتركات آنان است.
قرآن به مال و فرزند، «زینت» گفته است، «المال و البنون زینة الحیاة الدّنیا» [71] بنابراین ممكن است آیه بیانگر این باشد كه مال و فرزند خود را هنگام رفتن به مسجد همراه داشته باشید، تا با مال، به حل مشكلات اقتصادى مسلمین بپردازید و با حضور فرزند در مساجد و جماعات، مشكلات تربیتى نسل آینده را حل كنید.
در روایات، امامجماعتِ عادل، آراستگى ظاهر، عطر زدن ولباس زیبا پوشیدن به هنگام نماز، بلند كردن دستان به هنگام ركوع و سجود در نماز، شركت در نماز عید و نماز جمعه،از جمله مصادیق زینت شمرده شدهاند. [72]
امام مجتبى علیه السلام به هنگام نماز و حضور در مسجد، بهترین لباس خود را مىپوشید و مىفرمود: «انّ اللّه جمیل یحبّ الجمال فاتجمّل لربّى»، خداوند زیباست و زیبایى را دوست دارد، و من لباس زیباى خود را براى پروردگارم مىپوشم و آنگاه این آیه را تلاوت مىفرمودند. [73]
خداوند زیبایى و زینت را دوست دارد و گرنه به آن امر نمىفرمود، «خذوا زینتكم» چنانكه اسلام، آیین فطرى است و انسان نیز فطرتاً از زینت لذّت مىبرد.
با زینت به مسجد رفتن، احترامى است به بندگان خدا، به عبادت خدا و همچنین سبب ایجاد جاذبه و ترغیب عملى دیگران به آمدن در آنجاست.
امام صادق علیه السلام مىفرماید: اموال، ودیعه و امانت الهى در دست انسان است و مصرف باید دور از اسراف باشد. [74]
گرچه استفاده از زینت و طعام، امرى فطرى و طبیعى است، ولى در شرایط خاص مانند وجود نیازمندان و محرومان، باید با آنان همدردى كرد. لذا در تاریخ مىخوانیم كه نوع لباس امام صادق علیه السلام كه مردم در رفاه نسبى به سر مىبردند با لباس امام على علیه السلام كه مردم فقیر و ندار بودند، متفاوت بود، چون شرایط اجتماعى هر كدام فرق داشت. [75]
امام صادق علیه السلام فرمود: كسى كه رزق یك روز خود را داشته باشد، ولى قانع نباشد و از مردم سؤال و تكدّى كند، از مسرفان است. [76]
اسراف در غذا و پرخورى، منشأ بسیارى از بیمارىهاى جسمى و روحى و مایهى سنگدلى و محروم شدن از چشیدن مزهى عبارت است. چنانكه پیامبر صلى الله علیه وآله فرمودند: «المعدة بیت كلّ داء» معده، كانون هر بیمارى است. پزشكى مسیحى پس از شنیدن این آیه و حدیث گفت: تمام علم طب، در این آیه و این سخن پیامبر شما نهفته است. [77]
امام صادق علیه السلام فرمودند: آنچه باعث از بین رفتن مال و زیان رساندن به بدن باشد، اسراف است. «انّما الاسراف فیما أتلف المال و اَضرّ بالبدن» [78] و در روایت دیگرى مىخوانیم: آن چه در راه خدا مصرف شود هرچند بسیار زیاد باشد، اسراف نیست و آنچه در راه معصیت خدا استفاده شود، هرچند اندك باشد، اسراف است. [79]
71) كهف، 46
72) تفاسیر نورالثقلین، منهجالصادقین و اثنى عشرى
73) تفسیر مجمع البیان
74) تفسیر صافى
75) تفسیر اثنى عشرى
76) تفسیر فرقان
77) تفسیر مجمع البیان
78) كافى، ج2، ص499
79) تفسیر منهجالصادقین
پيام ها
1- مسجد كه پایگاه مسلمین است، باید آراسته، زیبا و با جاذبه باشد. «خذوا زینتكم عند كلّ مسجد»
2- بهترین وزیباترین لباس، براى بهترین مكان است.«خذوا زینتكم عندكلّ مسجد»
3- اسلام، هم به باطن نماز توجّه دارد، «فى صلاتهم خاشعون» [80] ، هم به ظاهر آن. «زینتكم عند كلّ مسجد» آرى، در اسلام، ظاهر و باطن، دنیا و آخرت بهم آمیخته است.
4- زینت، اگر چه در نماز فردى هم ارزش است، اما در اجتماع و مسجد، حساب ویژهاى دارد. «عند كلّ مسجد»
5 - اوّل نماز، آنگاه غذا. «عند كلّ مسجد و كلوا و اشربوا» اوّل توجّه به روح و معنویّت، آنگاه توجّه به جسم.
6- صرفهجویى، محبوب خداوند است و بهرهگیرى از زینت و غذا باید دور از اسراف باشد. «ولا تسرفوا انّه لا یحبّ المسرفین»
80) مؤمنون، 2