ترجمه
و (به یاد آورید) زمانى كه چون با دشمن برخورد كردید، خداوند دشمنان را در نظر شما كم جلوه داد (تا با جرأت حمله كنید) و شما را نیز در دیدگاه آنان اندك نشان داد (تا از كفّار مكّه، كمك نخواهند). این كار براى آن بود كه خداوند كارى را كه مىبایست انجام شود، تحقّق بخشد. و (بدانند كه) همهى كارها به خدا باز مىگردد (و ارادهى او بر هر چیزى نافذ است).
نکته ها
كفّار، چون مسلمانان را دیدند، آن چنان در نظرشان كم جلوه كرد كه گفتند: ما بردگان خود را مىفرستیم تا مسلمین را نابود كنند، [537] ولى چون جنگ شروع شد، در هنگامهى نبرد، مسلمانان را زیاد و دو برابر دیدند و مرعوب شدند. [538] چنانكه در جاى دیگر خداوند مىفرماید: «یرونهم مثلَیهم رأى العین» [539]
537) تفسیر صافى
538) تفاسیر نمونه و المیزان
539) آل عمران، 13
پيام ها
1- تقدیرهاى الهى، اراده را از انسان سلب نمىكند. «واذ یریكموهم اذ التقیتم» ترغیب دو سپاه در جنگ بدر به رویارویى، بیانگر آن است كه تحقّق جنگ، از اختیار آنان خارج نبوده است.
2- امدادهاى الهى، هم پیش از جنگ شامل مسلمانان شد، «فى منامك» و هم هنگام جنگ. «یریكموهم اذِ التَقَیتُم...»
3- گاهى خداوند براى یارى مسلمانان، با اِعمال ولایت تكوینى، در دیدهها تصرّف مىكند. «یریكموهم... فى أعینكم قلیلاً»
4- بهرهبردارى از حواسّ ظاهرى نیز به دست خداوند است. «فى اعینكم قلیلاً و یقلّلكم فى اعینهم»
5 - اگر اراده خدا بر تحقّق كارى باشد، همهى موانع را بر طرف مىسازد. «لیقضى اللّه امراً...» (این جمله یك بار در آیه 44 وبار دیگر در این آیه تكرار شده است.)
6- پیروزى تنها به جمعیّت و نفرات نیست، بلكه عواملى همچون ایمان و روحیّهى رزمندگان و لطف و تقدیر خداوند تعیین كننده است. (كلّ آیه)