ترجمه
آنان دربارهى حقّ (بودنِ جنگ بدر)، پس از آنكه روشن شده بود، با تو مجادله مىكنند. (چنان ترسیدهاند كه) گویى به سوى مرگ رانده مىشوند و (نابودى خود را) مىنگرند.
نکته ها
جدال گروهى از مسلمانان با پیامبر صلى الله علیه وآله، در مسیر جنگ بدر، بر سر این بود كه امكانات و نفرات كافى ندارند و تنها براى تصاحب اموال تجّار قریش خارج شدهاند، نه براى جنگ با لشكر قریش و با اینكه این واقعیّت را مىدانستند كه فرمان خداوند است، ولى از اعتراض خود دستبردار نبودند؛ البتّه بعضى هم مانند مقداد مىگفتند: ما مثل اصحاب موسى علیه السلام نمىنشینیم كه بگوییم شما بروید بجنگید، بلكه اهل جنگیم و هر چه فرمان دهى مىپذیریم. ولى بعضى از روى ترس و اینكه آمادگى جنگ ندارند، با رسول خدا صلى الله علیه وآله مجادله مىكردند و حركت به سوى جهاد و جنگ بدر را به منزلهى حركت به سوى مرگ مىپنداشتند. ولى حوادث پس از آن وپیروزى در جنگ نشان داد كه آنان اشتباه مىكردهاند.
جدال و گفتگویى كه براى انكار حقّ باشد مطرود است و آن اقسامى دارد:
الف: گاهى پس از روشن شدن حقّ است. «یجادلونك فى الحقّ بعد ما تبیّن»
ب: گاهى از روى علم و آگاهى نیست. «فلم تحاجّون فیما لیس لكم به علم» [425]
ج: گاهى براى از بین بردن حقّ است. «و یجادل الّذین كفروا بالباطل لیدحضوا به الحقّ» [426]
البتّه گاهى بحث و مجادله براى تصدیق حقّ است كه باید به نیكوترین شكل صورت بگیرد و نیكوترین آنها، بهترین است. «و جادلهم بالّتى هى احسن» [427]
425) آلعمران، 66
426) كهف، 56
427) نحل، 125
پيام ها
1- همهى یاران پیامبر صلى الله علیه وآله، مطیع امر آن حضرت نبودند. «یجادلونك»
2- افراد تنپرور و ترسو، براى گریز از فرمان حقّ و جهاد، همیشه دست به جدال و توجیه زده و بهانهجویى مىكنند. «یجادلونك فى الحقّ»
3- اگر روحیّهها و انگیزهها سالم نباشد، دانستن حقّ به تنهایى كارساز نیست. «بعد ما تبیّن»
4- گاهى انسان چنان سقوط مىكند كه با شناخت حقّ و فرمان حقّ، باز مخالفت مىكند. «یجادلونك فى الحقّ بعد ما تبیّن»
5 - حركت سربازان ضعیف الایمان و بىروحیه به سوى نبرد، بسیار دشوار و همراه با ترس و دلهرهى فراوان است. «یُساقون الى الموت»