ترجمه
و (خداوند) میان دلهاى آنان (مؤمنان) اُلفت داد، اگر تو همهى آنچه را در زمین است خرج مىكردى، نمىتوانستى میان قلوبشان محبّت و اُلفت پدید آورى، ولى خداوند میان آنان پیوند داد، چرا كه او شكستناپذیر و حكیم است.
نکته ها
سؤال: در این آیه مىفرماید: اگر همهى سرمایهى زمین را خرج مىكردى، نمىتوانستى ایجاد الفت كنى، پس چرا در آیه 60 سورهى توبه مىفرماید: «والمؤلّفة قلوبهم» باید بخشى از زكات، صرف تألیف قلوب شود؟
پاسخ: مقدار كینهها و عمق و سوابق آن میان مردم متفاوت است؛ گاهى با یك لبخند و هدیه، كینه برطرف مىشود، ولى گاهى آن قدر عمیق است كه با هیچ وسیلهاى نمىتوان آن را زدود. علاوه بر آنكه تألیف قلوب سه نوع است: الف: اُلفت مؤمنین با مؤمنین، ب: اُلفت مؤمنین با كفّار، ج: اُلفت كفّار با كفّار، امّا آنچه امكان ندارد، اُلفت واقعى كفّار با یكدیگر است، ولى اُلفت مؤمنین با هم و جذب برخى كفّار، كاملاً امكانپذیر است. علاوه بر اینكه ایجاد الفت در آیه 60 سوره توبه نیز از جانب خدا و به فرمان اوست و در حقیقت آیه مورد بحث بیانى توحیدى از تألیف قلوب است همانند آیه «و ما رمیت اذ رمیت و لكنّ اللّه رمى».
[559]
559) انفال، 17
پيام ها
1- دلها و پیوند بین آنها به دست خداست. «و ألّفَ بین قلوبهم»
2- وحدت و اُلفت و محبّت، از نعمتهاى الهى است كه خدا از آن یاد كرده و آن را بر مردم و پیامبر، منّت نهاده است. «و ألّف بین قلوبهم»
3- مهمتر از اتّحاد ظاهرى، پیوند قلبى و باطنى است، «و ألّف بین قلوبهم» وگرنه كافران هم در ظاهر متّحدند، ولى دلهایشان پراكنده است. «تحسبهم جمیعاً و قلوبهم شتىّ» [560]
4- زمانى مردم بازوى رهبرند كه با هم متّحد باشند، وگرنه كمر رهبر را مىشكنند. «ایّدك بنصره و بالمؤمنین و ألّف بین قلوبهم»
5 - قبایل عرب تا پیش از گرایش به اسلام، گرفتار دشمنى عمیق با یكدیگر بودند. «الّف بین قلوبهم... ما الّفتَ بین قلوبهم»
6- ثروت و مقام، همه جا محبّتآور نیست. «لو أنفقت... ما ألّفت»
7- ایجاد محبّت و پیوند بین مؤمنین، پرتوى از عزّت و حكمت خداوند است. «و ألّف بین قلوبهم... عزیز حكیم»
560) حشر، 14