ترجمه
همانا كسانى از اهل كتاب و مشركان كه كافر شدند، در آتش دوزخند، در آن جاودانهاند. آنانند بدترین مخلوقات.
بى شك كسانى كه ایمان آورده و كارهاى شایسته انجام دادهاند آنانند خود بهترین مخلوقات.
نکته ها
كلمه «بَریّة» یا از «بَرى» به معناى خاك و مراد از آن تمام خاكیان از جمله بشر است و یا از «بَرَءَ» به معناى خلق است و «بَریّة» بر وزن فعیلة به معناى مفعولة یعنى مخلوقات است.
در روایاتى از شیعه و سنى نقل شده كه پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله به علىّ بن ابیطالب فرمودند: تو و یاران تو خیر البریّة هستید.(101)
مشابه این آیه، در جاى دیگر قرآن چنین آمده است: «انّ شرّ الدّوابّ عند اللّه الصُمّ البُكم الّذین لایعقلون»(102)
دلیل بدترین بودن انسان آن است كه رسول و كتاب به سراغش آمده و او حقیقت را مىفهمد ولى به خاطر غرور و تكبر لجاجت مىكند. «كفروا من اهل الكتاب... هم شرّ البریّة»
101) شواهد التنزیل، ج2، ص357، به نقل از تفسیرنمونه.
102) انفال، 22.
پيام ها
1- كسى كه اسلام را نپذیرد، خواه مشرك باشد، خواه اهل كتاب، كافر است. «انّ الّذین كفروا من اهل الكتاب و المشركین»
2- سرنوشت اهل كتاب و مشركان یكى است. «اهل الكتاب و المشركین فى نار جهنم»
3- گل سر سبد هستى یعنى انسان، به خاطر پشت پا زدن به منطق و بیّنه، بدترین مخلوقات مىشود. «شرّ البریّة»
4- انسان با انتخاب خود جایگاه خود را تعیین مىكند، یا شرّ البریّه و جهنمى، یا خیر البریّه و بهشتى. «كفروا... شرّ البریّة... آمنوا... خیر البریّة»
5 - مقایسه میان كفر و ایمان و پایان كار آنان، بهترین نوع روشنگرى است. «شرّ البریّة - خیر البریّة»
6- رشد یا سقوط دیگر موجودات، محدود است ولى رشد و سقوط انسان، بى نهایت است. «شرّ البریّة - خیر البریّة» (انسان در اثر ایمان و عمل صالح مىتواند حتى از فرشتگان برتر باشد.)
7- بهترین شدن در گرو ایمان است و بدترینها اهل كفرند. (در كلمه «هُم» معناى انحصار است) «اولئك هم شرّ البریّة... هم خیر البریّة»
8 - ایمان به شرطى ثمربخش است كه همراه با عمل صالح باشد «آمنوا و عملوا الصالحات» (ولى كفر به تنهایى سبب دوزخ است.)