ترجمه
الف لام را، (قرآن) كتابى است كه آیات آن استوار گشته، آنگاه از جانب حكیمى آگاه، شرح و تفصیل داده شده است.
كه جز خداوند یكتا را نپرستید، همانا از طرف او براى شما هشدار دهنده و بشارت دهنده هستم.
نکته ها
قرآن از همین حروف الفبا تشكیل شده كه همواره در اختیار همه هست، امّا خداوند از همین حروف ساده، كتابى ساخته كه كسى نمىتواند مشابه آن را بیاورد. چنانكه انسان از خاك، آجر و سفال مىسازد، ولى خداوند ازهمین خاك، هزاران نوع گل، گیاه، میوه، حیوان و انسان خلق مىكند. آرى، همان گونه كه قدرت خداوند را در نظام تكوین مىبینیم، قدرت او را در كتاب تشریع نیز مشاهده مىكنیم.
قرآن كتابى است هم محكم و هم مفصّل، نه تناقض دارد و نه تهافت، هم فصیح است و هم بلیغ، محتوایش در فصلها و سورههاى مختلف، جداى از یكدیگر امّا به دنبال هم و پیوسته آمده است.
قرآن، كتابى است محكم كه یك روح دارد و آن روحِ توحید است و تمام داستانها و مواعظ و احكام و آیات قرآن، تفصیل همان روح توحید است.
قرآن كتابى است محكم، نه تغییر و تحریف یافته و نه قابل شكّ و تردید است. بناى آن بر حدس و فرض نیست، بلكه همهى مطالبش محكم و استوار است.
پيام ها
1- قرآن كتاب بس مهم است. («كتابٌ» نكره وتنوین دارد كه رمز عظمت است)
2- الفاظ و محتواى قرآن، نشانهى عظمت آن است. «آیة»
3- بنیان قرآن، محكم واستوار است وهیچ چیزى نمىتواند سبب تزلزل آن شود، بلكه با پیشرفت علم، اسرار این كتاب بیشتر كشف مىشود. «احكمت آیاته»
4- قانون و كتاب، هم باید محكم باشد و هم روشن و واضح. «احكمت ... ثمّ فصّلت» (قوانین غیر الهى، یا محكم نیست، یا روشن نیست و یا قانونگذار طبق حكمت و مصلحت و آگاهى، قانون را وضع نكرده است)
5 - قرآن، هم استدلالى و تزلزل ناپذیر است و هم جامع تمام ابعاد زندگى دنیوى و اخروى مىباشد. «احكمت ... ثمّ فصّلت»
6- كلیّات قرآن یكجا بر قلب پیامبرصلى الله علیه وآله نازل شده، آنگاه در مدّت بیست و سه سال تفصیل داده شده است. «احكمت ... ثمّ فصّلت»
7- چون خداوند حكیم است، كتابش محكم است و چون خبیر است، تمام نیازها را تفصیل داده است. «احكمت ... ثمّ فصّلت من لدن حكیم خبیر»
8 - دعوت به یكتاپرستى، سرلوحهى پیام همهى انبیاست. «الاّ تعبدوا الاّ اللّه»
9- فلسفهى نزول كتب آسمانى، توحید و پاكسازى جامعه از شرك است. «كتابٌ احكمت آیاته ... الاّ تعبدوا الاّ اللَّه»
10- دعوت به یكتاپرستى و هشدار و بشارت، نمونهى سخن استوار خداوند است. «احكمت آیاته... الاّ تعبدوا الاّ اللَّه»
11- پیامبر صلى الله علیه وآله از جانب خدا، امّا براى سعادت مردم آمده است. «انّنى لكم منه»
12- شیوهى تبلیغ پیامبران، هشدار و بشارت است. «نذیرٌ و بشیر»
توضيحات
این سوره در سالهاى آخر حضور پیامبرصلى الله علیه وآله در مكّه نازل شده است، سالهایى كه به جهت وفات حضرت ابوطالب و حضرت خدیجه مسلمانان در شرایط بسیار سختى بسر مىبردند.
پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله فرمود: سورهى هود مرا پیر كرد.(5) زیرا آیهى استقامت در این سوره نازل شده است: «فاستقم كما امرت و من تاب معك»(6) همان گونه كه به تو دستور داده شده پایدارى و صبر كن و یاران تو نیز باید پایدارى كنند. امّا بىصبرى یاران پیامبر صلى الله علیه وآله آن حضرت را زجر مىداد.
محتواى این سوره كه یكصدوبیستوسه آیه دارد، تاریخ پیامبران و به خصوص حضرت نوحعلیه السلام و توجّه به مسائل اعتقادى است. از دقّت در تاریخ انبیا استفاده مىشود كه حركت انبیا یك جریان مستمر تاریخى است، نه یك حادثهى زودگذر. تاریخ پیامبران و اقوام آنان قانونمند است و مطالعهى آن رمز سقوط یا عزّت ملّتها را روشن مىسازد و نشان مىدهد كه دین از جامعه جدا نیست و سرنوشت جامعه بستگى تمام به دین و آئین مردم آن جامعه دارد.
در این سوره پنج مرتبه نام حضرت هود علیه السلام آمده است كه برابر با تكرار این نام در باقى قرآن است.