بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِيم
سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ
1
تقاضاکنندهای تقاضای عذابی کرد که واقع شد!
[تفسیر]
لِّلْكَافِرِينَ لَيْسَ لَهُ دَافِعٌ
2
این عذاب مخصوص کافران است، و هیچ کس نمیتواند آن را دفع کند،
مِّنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ
3
از سوی خداوند ذی المعارج [= خداوندی که فرشتگانش بر آسمانها صعود و عروج میکنند]!
تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ
4
فرشتگان و روح [= فرشته مقرّب خداوند] بسوی او عروج میکنند در آن روزی که مقدارش پنجاه هزار سال است!
فَاصْبِرْ صَبْرًا جَمِيلًا
5
إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيدًا
6
زیرا آنها آن روز را دور میبینند،
وَنَرَاهُ قَرِيبًا
7
و ما آن را نزدیک میبینیم!
يَوْمَ تَكُونُ السَّمَاءُ كَالْمُهْلِ
8
همان روز که آسمان همچون فلز گداخته میشود،
وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ
9
و کوهها مانند پشم رنگین متلاشی خواهد بود،
وَلَا يَسْأَلُ حَمِيمٌ حَمِيمًا
10
و هیچ دوست صمیمی سراغ دوستش را نمیگیرد!
[تفسیر]
يُبَصَّرُونَهُمْ ۚ يَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ يَفْتَدِي مِنْ عَذَابِ يَوْمِئِذٍ بِبَنِيهِ
11
آنها را نشانشان میدهند (ولی هر کس گرفتار کار خویشتن است)، چنان است که گنهکار دوست میدارد فرزندان خود را در برابر عذاب آن روز فدا کند،
وَصَاحِبَتِهِ وَأَخِيهِ
12
و همسر و برادرش را،
وَفَصِيلَتِهِ الَّتِي تُؤْوِيهِ
13
و قبیلهاش را که همیشه از او حمایت میکرد،
وَمَن فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ يُنجِيهِ
14
و همه مردم روی زمین را تا مایه نجاتش گردند؛
كَلَّا ۖ إِنَّهَا لَظَىٰ
15
امّا هرگز چنین نیست (که با اینها بتوان نجات یافت، آری) شعلههای سوزان آتش است،
نَزَّاعَةً لِّلشَّوَىٰ
16
دست و پا و پوست سر را میکند و میبرد!
تَدْعُو مَنْ أَدْبَرَ وَتَوَلَّىٰ
17
و کسانی را که به فرمان خدا پشت کردند صدا میزند،
وَجَمَعَ فَأَوْعَىٰ
18
و (همچنین آنها که) اموال را جمع و ذخیره کردند!
۞ إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا
19
به یقین انسان حریص و کمطاقت آفریده شده است،
[تفسیر]
إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا
20
هنگامی که بدی به او رسد بیتابی میکند،
وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا
21
و هنگامی که خوبی به او رسد مانع دیگران میشود (و بخل میورزد)،
إِلَّا الْمُصَلِّينَ
22
مگر نمازگزاران،
الَّذِينَ هُمْ عَلَىٰ صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ
23
آنها که نمازها را پیوسته بجا میآورند،
وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَّعْلُومٌ
24
و آنها که در اموالشان حق معلومی است...
[تفسیر]
لِّلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ
25
برای تقاضاکننده و محروم،
وَالَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ
26
و آنها که به روز جزا ایمان دارند،
وَالَّذِينَ هُم مِّنْ عَذَابِ رَبِّهِم مُّشْفِقُونَ
27
و آنها که از عذاب پروردگارشان بیمناکند،
إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمْ غَيْرُ مَأْمُونٍ
28
چرا که هیچ کس از عذاب پروردگارش در امان نیست،
وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ
29
و آنها که دامان خویش را (از بیعفّتی) حفظ میکنند،
إِلَّا عَلَىٰ أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ
30
جز با همسران و کنیزان (که در حکم همسرند آمیزش ندارند)، چرا که در بهرهگیری از اینها مورد سرزنش نخواهند بود!
فَمَنِ ابْتَغَىٰ وَرَاءَ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْعَادُونَ
31
و هر کس جز اینها را طلب کند، متجاوز است!
وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ
32
و آنها که امانتها و عهد خود را رعایت میکنند،
[تفسیر]
وَالَّذِينَ هُم بِشَهَادَاتِهِمْ قَائِمُونَ
33
و آنها که با ادای شهادتشان قیام مینمایند،
وَالَّذِينَ هُمْ عَلَىٰ صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ
34
و آنها که بر نماز مواظبت دارند،
أُولَٰئِكَ فِي جَنَّاتٍ مُّكْرَمُونَ
35
آنان در باغهای بهشتی (پذیرایی و) گرامی داشته میشوند.
فَمَالِ الَّذِينَ كَفَرُوا قِبَلَكَ مُهْطِعِينَ
36
این کافران را چه میشود که با سرعت نزد تو میآیند...
[تفسیر]
عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ عِزِينَ
37
از راست و چپ، گروه گروه (و آرزوی بهشت دارند)!
أَيَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ أَن يُدْخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٍ
38
آیا هر یک از آنها (با این اعمال زشتش) طمع دارد که او را در بهشت پر نعمت الهی وارد کنند؟!
كَلَّا ۖ إِنَّا خَلَقْنَاهُم مِّمَّا يَعْلَمُونَ
39
هرگز چنین نیست؛ ما آنها را از آنچه خودشان میدانند آفریدهایم!
فَلَا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشَارِقِ وَالْمَغَارِبِ إِنَّا لَقَادِرُونَ
40
سوگند به پروردگار مشرقها و مغربها که ما قادریم...
[تفسیر]
عَلَىٰ أَن نُّبَدِّلَ خَيْرًا مِّنْهُمْ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ
41
که جای آنان را به کسانی بدهیم که از آنها بهترند؛ و ما هرگز مغلوب نخواهیم شد!
فَذَرْهُمْ يَخُوضُوا وَيَلْعَبُوا حَتَّىٰ يُلَاقُوا يَوْمَهُمُ الَّذِي يُوعَدُونَ
42
آنان را به حال خود واگذار تا در باطل خود فروروند و بازی کنند تا زمانی که روز موعود خود را ملاقات نمایند!
يَوْمَ يَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْدَاثِ سِرَاعًا كَأَنَّهُمْ إِلَىٰ نُصُبٍ يُوفِضُونَ
43
همان روز که از قبرها بسرعت خارج میشوند، گویی به سوی بتها میدوند...
خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ۚ ذَٰلِكَ الْيَوْمُ الَّذِي كَانُوا يُوعَدُونَ
44
در حالی که چشمهایشان از شرم و وحشت به زیر افتاده، و پردهای از ذلّت و خواری آنها را پوشانده است! این همان روزی است که به آنها وعده داده میشد!