ترجمه
(فرشتگان به همسر ابراهیم) گفتند: آیا از كار خداوند تعجّب مىكنى؟ رحمت و بركات الهى بر شما اهل خانه (و خاندان رسالت) نازل باد، همانا او (پروردگارى) ستوده و بزرگوار است.
نکته ها
روزى امیرالمؤمنین علىعلیه السلام به گروهى سلام كردند، آنها در جواب گفتند:«علیك السلام و رحمة اللّه و بركاته علیكم اهل البیت و مغفرته و رضوانه»، حضرت فرمودند: در پاسخ سلام، بیش از آنچه ملائكه به ابراهیمعلیه السلام گفتند اضافه نكنید، لذا جملهى «و رحمة اللّه و بركاته» كافى است.(96)
سؤال: با توجّه به اینكه در آیهى فوق، فرشتگان به همسر حضرت ابراهیمعلیه السلام، اهلبیت خطاب كردند و طبعاً همسر هر فردى اهلِخانهى او بشمار مىآید، چرا در آیهى تطهیر؛ «انّما یرید اللّه لیذهب عنكم الرجس اهل البیت و یطهركم تطهیرا»(97)، همسران رسول خداصلى الله علیه وآله جزء اهلبیت او محسوب نمىشوند؟
پاسخ: اگر صرفاً به معناى لغوى كلمه تكیه كنیم، طبیعتاً كلمهى «اهلبیت» به همسر انسان اطلاق مىگردد، امّا گاهى دلیل در دست داریم كه فردى را از این معنا خارج مىكند، نظیر آیه «انّه لیس مِن اهلك»(98) كه فرزند نوحعلیه السلام را از اهل او به حساب نمىآورد، یا گاهى دلیلى پیدا مىشود كه فردى را در این امر داخل مىسازد، مثل آنچه كه در مورد سلمان آمده كه حضرت رسول فرمودند: «سلمان منّا اهل البیت»(99)
در آیهى تطهیر نیز روایات بسیارى در دست است كه پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله با بردن افراد خاصّى به زیر عبا، فقط آنها را اهل بیت خود نامیدند و اجازه نفرمودند كه حتّى همسرشان امّسلمه، وارد شود.
96) تفسیر مجمعالبیان.
97) احزاب، 33.
98) هود، 46.
99) بحار، ج 18، ص19.
پيام ها
1- گاهى فرشتگان با غیر پیامبر نیز تكلّم و گفتگو مىكنند.«قالوا أتعجبین»
2- زن نیز مىتواند مخاطب ملكوتیان قرار گیرد. «قالوا أتعجبین» (فرشتگان همسر حضرت ابراهیم را از ناباورى نهى كردند)
3- هرگز از امدادهاى غیبى الهى، مأیوس نشویم. «أتعجبین من امر اللّه»
4- براى برطرف كردن استبعاد وتعجّب در امرى، نعمتهاى بیشمار الهى را یاد كنیم. «أتعجبین... رحمت اللَّه و بركاته علیكم» (همان خدایى كه آتش را بر ابراهیمعلیه السلام، سرد و او را بر بتپرستان پیروز نمود، مىتواند به پیرزنى عقیم و شوهرى سالخورده، فرزندانى عطا فرماید)
5 - فرزند صالح، رحمت وبركت از جانب خداست. «رحمت اللَّه و بركاته علیكم»