ترجمه
و پادشاه گفت: یوسف را نزد من آورید تا وى را (مشاور) مخصوص خود قرار دهم. پس چون با او گفتگو نمود، به او گفت: همانا تو امروز نزد ما داراى منزلتى بزرگ و فردى امین هستى.
نکته ها
در «لسان العرب» آمده: هرگاه انسان كسى را محرم اسرار خود قرار دهد و در امور خویش او را مداخله دهد، گفته مىشود: «استخلصه».
یوسفعلیه السلام وقتى از زندان آزاد مىشود بر در زندان جملاتى چند مىنویسد كه سیماى زندان در آن جملات ترسیم شده است: «هذا قبور الاحیاء، بیت الاحزان، تجربة الاصدقاء و شماتة الاعداء» یعنى؛ زندان گورستان زندگان، خانه غمها، محل آزمودن دوستان وشماتت دشمنان است.(82)
پادشاه وقتى پى به صداقت و امانت یوسف مىبرد و در او خیانتى نمىیابد، او را براى خود برمىگزیند. اگر خداوند از بنده خیانت نبیند چه خواهد كرد!؟ حتماً او را براى خود بر خواهد گزید كه قرآن دربارهى پیامبران چنین تعبیرى دارد: «و أنا اخترتك فاستمع لما یوحى»(83)، «واصطنعتك لنفسى»(84)
پادشاه با «لدینا» اعلام كرد كه یوسف در حكومت ما جایگاه دارد نه تنها در دل من، پس همه مسئولین باید از او اطاعت كنند.
قدرت داشتن و امین بودن در كنار هم ارزشمند است، زیرا اگر امین باشد ولى امكانات نداشته باشد، قدرت انجام كارى را ندارد واگر مكین باشد امّا امین نباشد، حیف و میل بیتالمال مىكند.
چنانكه حضرت علىعلیه السلام خطاب به مالك اشتر استاندار خود مىفرماید: بعد از شناسایى و گزینش كارمندان، به آن حقوق مكفى بده. «اَسبغ علیهم الارزاق»(85)
82) تفسیر مجمعالبیان.
83) طه، 13.
84) طه، 41.
85) نهج البلاغه، كتاب 53.
پيام ها
1- خداوند اگر بخواهد، اسیر دیروز را امیر امروز قرار مىدهد.«قال الملك ائتونى به استخلصه لنفسى»
2- در برابر خدمات افراد باید عكس العمل نشان داد و از آنان تقدیر كرد. (در برابر تعبیر خواب دستور داد كه او را آزاد كنند) «ائتونى به استخلصه لنفسى»*
3- افراد مشرك وكافر هم از كمالات معنوى لذّت مىبرند. فطرت كمال دوستى، در هر انسانى وجود دارد. «استخلصه لنفسى»
4- براى تصدّى اعطاى پستهاى مهم و كلیدى علاوه بر تدبیر و كاردانى، محبوبیّت و مقبولیّت نیز بسیار مهم است. (یوسف در اثر عفّت، تدبیر، تعبیر خواب و بزرگوارى، محبوبیّت خاصّى پیدا كرد، لذا عزیز مصر گفت او براى خودم باشد) «استخلصه لنفسى»*
5 - پاكى، امانت، صداقت و عفاف، پادشاهان را نیز به تواضع وا مىدارد. «استخلصه لنفسى»*
6- تا مرد سخن نگفته باشد، عیب وهنرش نهفته باشد. «فلمّا كلّمه قال»
7- در گزینشها، مصاحبه حضورى نیز مفید است. «فلمّا كلّمه»
8 - براى اعطاى مسئولیّتهاى بسیار مهم، گاه لازم است شخص اوّل مملكت، خود مصاحبه حضورى كند. «فلمّا كلّمه»*
9- پستهاى بزرگ و كلیدى را به افراد شایسته و امتحان داده واگذار كنید. «فلمّا كلّمه قال انّك الیوم...»*
10- انسان صادق و امین حتّى در جمع كافران نیز مقبول و مورد احترام است. («لدینا» شامل همهى كارگزاران مىشود) «انّك الیوم لدینا مكین امین»*
11- زنان مصر جمال یوسف دیدند، دل از كف دادند و دست بریدند؛ پادشاه امانت و پاكى او را دید مُلك مصر را در اختیارش نهاد. اگر همه كمالات یوسف بر آنان آشكار مىشد چه مىكردند؟*
12- وقتى به امانت و توان و صداقت كسى اطمینان پیدا كردید، در واگذارى مسئولیّت به او درنگ نكنید. «انّك الیوم لدینا مكین امین»*
13- مشاور خاص مسئولین كشورى، باید اهل تقوا، تدبیر، قدرت برنامهریزى و امانت باشد. «استخلصه لنفسى... مكین امین» (یوسف جامع همه اینها بود.)
14- قدرت یوسفعلیه السلام بدون قید وشرط بوده است. («مكینٌ» بدون هیچ شرط و محدودیّتى)*
15- مكین و امین بودن، هر دو با هم لازم است. «مكین امین»