ترجمه
وكسانى كه شرك ورزیدند، گفتند: اگر خدا مىخواست نه ما و نه پدرانمان هیچ چیزى را غیر از او نمىپرستیدیم و بدون حكم او هیچ چیرى را حرام نمىكردیم. كسانى كه پیش از اینان بودند نیز اینگونه برخورد مىكردند، پس مگر جز ابلاغ روشن، وظیفه دیگرى بر پیامبران است؟
نکته ها
مسأله جبر، یكى از توجیهات نابجاى مشركان است كه مىگفتند: خدا خواسته كه ما غیر او را پرستش كنیم و اگر او مىخواست، ما مشرك نبودیم. این مطلب در آیه 148 سوره انعام و آیه 20 سوره زخرف نیز از قول مشركان مطرح شده است.
سؤال: آیا همین كه خداوند جلوى انحراف مردم را نمىگیرد، نشانه رضایت او نیست؟
پاسخ: خیر، زیرا خداوند اسباب هدایت مردم را فراهم كرده است، پیامبران و كتابها فرستاده است، پس نمىخواسته كسى منحرف شود، ولى كسى را هم بر ایمان آوردن مجبور نكرده است، زیرا ایمانِ اجبارى ارزش ندارد.
پيام ها
1- آنچه از كفر و شرك خطرناكتر است، توجیه آن و نسبت دادن آن به خداست. «قال الّذین اشركوا لوشاء اللَّه ما عبدنا»
2- عقیده به جبر در میان مشركان نیز بوده است. «لو شاء اللَّه ما عَبَدْنا من دونه»
3- منحرفان علاوه بر كار خود، كار نیاكان و همكیشان خود را نیز توجیه مىكنند. «نحن و لا آباؤنا»
4- برخى مردم، آداب و رسوم و عقاید نیاكانشان را هر چه باشد، مىپذیرند ومىدانند. «نحن و لا آباؤنا»
5 - چنانكه حلال كردن حرامها جایز نیست، حرام كردن آنچه را خداوند حلال دانسته، نیز جایز نیست. «حرمّنا من دونه من شىء»
6- توجیهگرى، كار همه منحرفان تاریخ است. «كذلك فعل الّذین من قبلهم»
7- تبلیغ، باید رسا و روشن باشد. «البلاغ المبین»
8 - كار پیامبران، دعوت و تبلیغ است، نه اجبار مردم به ایمان. «فهل على الرسل الاّ البلاغ المبین»