ترجمه
دوستش در حالى كه با او گفتگو مىكرد گفت: آیا به آن (خدایى) كه تو را از خاك، سپس از نطفه آفرید، آنگاه تو را مردى كامل و تمام اندام قرار داد، كافرشدهاى؟!
ولى من (گویم:) اوست خداوند، پروردگار من و هیچ كس را با پروردگارم شریك نمىسازم.
نکته ها
«محاوره» به معناى گفتگو و ردّ و بدل كردن كلام و پاسخگویى به یكدیگر است. كلمهى «لكنّا» در واقع، «لكن أنا» بوده است.
پيام ها
1- گفتگو و بحث آزاد میان مكتبها مورد قبول قرآن است. «و هو یُحاوره»
2- در مقابل ثروتمندان و قدرتمندان، بدون احساس حقارت وبا كمال عزّت، به ارشاد بپردازید. «قال له صاحبه... أكفرت»
3- گاهى علاقه به مال وثروت، زمینهى كفر انسان به خدا وقیامت است. «انَا اكثر منك... أكفرت بالّذى خلقك»
4- آنكه به مال و خویشاوندان خود مىبالد، علاجش یادآورى اصل خاكى اوست. «انَا اكثر منك ... خلقك من تُرابٍ ثمّ من نُطفة»
5 - انكار معاد، انكار خداست او با گفتن «ما اظنّ السّاعة قائمة» معاد را انكار كرد، ولى صاحبش به او گفت: «أكفرتَ بالّذى خلقك» آیا به خدایى كه تو را آفرید كفرورزیدى؟!
6- كفر به خدا، جاى تعجّب و شگفتى و توبیخ دارد. «اكفرتَ»
7- اعتراض به كفّار جایز است. «أكفرتَ» ولى باید همراه با استدلال و نشان دادن راه باشد. «الّذى خلقك من تُراب»
8 - در تربیت وبازداشتن از انحراف دیگران، با استدلال سخن بگوییم. «أكفرت بالّذى خلقك»
9- در برابر شك و تردید دیگران، مؤمن باید موضع خود را با صراحت اعلام كند. «لكنّا هو اللّه»
10- تكیه بر غیر خدا، شرك است. «أنا اكثر منك... و لكنّا... لااُشرِك بربّى احدا»
11- توحید ناب آن است كه همراه با نفى هرگونه شرك باشد. «اللّه ربّى و لااُشرك بربّى احدا»