ترجمه
همانا ما در زمین به او (ذوالقرنین) قدرت دادیم و از هر چیزى وسیلهاى به او عطا كردیم.
پس او در پى سبب رفت (وسفر خود را آغاز كرد).
نکته ها
در دعایى كه حضرت علىعلیه السلام تعلیم آن جوان بلخى داد، (دعاى مشلول) مىخوانیم: «یا من نَصر ذى القرنین على ملوك الجبابرة» اى خدایى كه ذوالقرنین را بر پادشاهان ستمگر پیروز كردى. و در حدیثى آن حضرت، ذوالقرنین را كسى مىداند كه نشانهى پادشاهى و نبوّت داشته و به همه چیز، آگاهى داشته تا حقّ را از باطل بشناسد و خداوند شهرها و دلها را تسلیم او گرداند.(93)
ذوالقرنین و سلیمان، دو مؤمن بودند كه حاكم زمین شدند و بخت النصر و نمرود دو كافر كه حاكم زمین شدند.(94)
قدرتى را كه خداوند به اولیاى خویش مىدهد، (همچون حضرت سلیمان و یوسف و برخى مؤمنان) براى استفاده در راه خداست. قرآن درباره بندگان خوب خدا مىفرماید: «الّذین ان مكنّاهم فىالارض اقاموا الصلوة...»(95) آنان كسانى هستند كه اگر تمكّن و قدرت به آنان دهیم به اقامهى نماز و پرداخت زكات و احیاى امربهمعروف و نهىاز منكر مىپردازند. واز كسانى كه از قدرت خود در مسیر ناحق استفاده كنند، انتقاد كرده و مىفرماید: «كم اهلكنا قبلهم من قرنٍ مكنّاهم فىالارض»(96) چه بسیار كسانى را كه پیش از شما هلاك كردیم، زیرا از قدرت وحكومت خود سوءاستفاده مىكردند.
93) تفسیرنورالثقلین.
94) تفسیر نورالثقلین.
95) حج، 41.
96) انعام، 6.
پيام ها
1- خداوند بر همهى هستى واسباب طبیعى، حاكم است و به هر كس بخواهد مكنت و قدرت مىدهد. «مَكنّا له» ولى بهرهورى صحیح، در سایهى حسن نیّت و حسن تدبیر انسان است. «فاَتبَع سببا»
2- گاهى خداوند همه گونه امكانات را در اختیار بعضى قرار مىهد. «مكنّاله... آتیناه من كلّ شىء سببا»
3- نظام طبیعى، نظام سبب و مسبّب است و هر چیزى سببى دارد كه باید آن را شناخت ودر پى آن رفت. «من كلّ شىءٍ سبباً فاَتْبع سببا» بندگان خاص خدا نیز باید به وسیلهى اسباب و امكانات طبیعى، اهداف حقّ را دنبال كنند.
4- مهمتر از داشتن امكانات و قدرت، خوب استفاده كردن است. «آتیناه...سبباً فاَتْبع سبباً»
5 - ذوالقرنین علاوه بر داشتن امكانات، از دانش بكارگیرى اسباب نیز برخوردار بود. «فاَتْبَع سببا»