ترجمه
(خداوندا! به من جانشینى عطا كن) كه وارث من و دودمان یعقوب باشد و پروردگارا! او را پسندیده قرار ده.
(خداوند فرمود:) اى زكریّا! ما تو را بشارت مىدهیم به پسرى كه نامش یحیى است (و) قبلاً همنامى براى او قرار ندادهایم.
(زكریّا) گفت: پروردگارا! چگونه براى من پسرى باشد در حالى كه همسرم نازاست و من از پیرى، ناتوان شدهام؟
نکته ها
در آیات قرآن، گاهى مراد از ارث، علم است: «و اَورثنا بنىاسرائیل الكتاب»(8) و گاهى حكومت: «و ورث سلیمان داود»(9) ولى هر جا كه دلیل خاصى نباشد، مراد از ارث، مال است. چنانكه در این آیات، مراد از «یَرِثُنى»، فرزندى است كه از پدر ارث مىبرد.(10)
پیامبرصلى الله علیه وآله فرمودند: میراث خداوند از بندهى مؤمن، فرزند صالحى است كه پس از مرگ او، خدا را عبادت كند، آنگاه این آیه را تلاوت فرمودند.(11)
كلمهى «رَضى» هم به معناى مرضىّ خداوند است و هم به معناى محبوب مردم. مقام رضایت خدا از انسان و انسان از خدا، بالاترین مقامها و فوز عظیم است.
جملهى «مِن قبل سَمیّا» یا به معناى آن است كه نام یحیى بىسابقه است و یا آنكه ویژگىهاى شخصیّتى او سابقه ندارد.
«عِتیّا» به معناى از حدّ گذشتن است و دربارهى كسى گفته مىشود كه در اثر پیرى، اندامش خشكیده باشد.
سؤال زكریّا كه گفت: «أنّى یكون لى غلام» به این معناست كه آیا من و همسرم نیز جوان مىشویم یا در همین حالت پیرى بچهدار مىشویم.(12) آرى، دانش انبیا نیز محدود است و تعجّب از چیزى، با مقام نبوّت آنان منافاتى ندارد.
امام باقرعلیه السلام فرمودند: میان بشارت به فرزند و تولّد حضرت یحیى، پنج سال فاصله شد.(13)
پيام ها
1- قداست نبوّت با خواستههاى فطرى و غریزى، همچون فرزندخواهى منافاتى ندارد. «یَرثُنى»
2- دنبال كردن خط انبیا یك ارزش معنوى است. «یَرِثنى»
3- انبیا هم مثل افراد عادّى ارث مىگذارند. «یَرثُنى»
4- مردان خدا حتّى در نیازهاى مادّى خود، به ارزشهاى معنوى نیز توجّه دارند. «یرثنى... رضیّاً»
5 - اگر اولاد مورد رضایت خدا باشد، رحمت است. «واجعله ربّ رضیّا» در آیه 2 خواندیم: «ذكر رحمت ربّك عبده زكریّا»
6- براى صلاح و خوبى فرزند، حتّى قبل از انعقاد نطفه، باید دعا كرد. «و اجعله ربّ رضیّا»
7- از خداوند، فرزند صالح بخواهیم. «واجعله ربّ رضیّا»
8 - نامگذارى را ساده ننگریم، بعضى از نامها از جانب خدا نازل شده است. «نبشِّرك بغلام اسمه یحیى» (نام، نشانهى عقاید، فرهنگ، علاقهها، وابستگىها، اهداف، آرمانها و دیدگاههاى انسان است.)
9- مردان و زنان نازا، از لطف الهى مأیوس نباشند. «اِنّا نُبشّرك بغلام... عاقراً... عتیّاً»
10- پسر یا دختر بودن فرزند، به دست خداست. «نبشّرك بغلام»