ترجمه
بهشتهاى جاویدى كه خداى رحمان از غیب به بندگانش وعده داده، مسلّماً وعدهى او تحقّق یافتنى است.
در آنجا سخن بیهودهاى نمىشنوند، (و گفتارشان) جز سلام (نیست) و درآنجا هر صبحگاه و شامگاه، روزى آنان آماده است.
این، همان بهشتى است كه به هر یك از بندگان پرهیزكار خود به ارث مىدهیم.
نکته ها
در آیه قبل كلمهى «جنّت» به صورت مفرد بكار رفته بود، «یدخلون الجنّة»، ولى در این آیه كلمهى «جنّات» به صورت جمع مطرح شده و این نشان مىدهد كه باغ و بوستان اهل بهشت مجموعهاى از بوستانهاى متعدّد است.
این تعبیر شاید به خاطر آن باشد كه هر یك از بهشتیان داراى چهار باغ مىباشند كه در سورهى الرّحمن به آن اشاره شده است: «و لمَن خاف مقام ربّه جنّتان... و من دونهما جنّتان»(108) یعنى براى هركس كه اهل تقوا باشد، دو باغ است و پس از توصیف دو باغ مىفرماید: غیر این دو باغ، دو باغ دیگر نیز هست كه روى هم مىشود چهار باغ كه این دو باغ یا نزدیكترند و یا سطح پایینترى دارند و یا به خاطر اختلاف درجات اهل بهشت، نوع باغها نیز تفاوت دارد.(109)
قرآن كریم از تحقّق یافتن وعدههاى الهى بارها سخن به میان آورده است، از جمله فرمود: «و مَن اوفى بعهده من اللّه»(110) كیست كه از خداوند با وفاتر باشد؟
ستایش بهشت به اینكه در آنجا لغوى نمىشنوند، هم توصیه به امروز ماست كه از لغو دورى كنیم و هم اشاره به این است كه سخنان یاوه كفّار و شنیدههایى كه مؤمنان را در دنیا رنج مىداد، در آنجا نیست.
در جملهى «نورث مَن كان تقیّا» هم به تقوا اشاره شده است كه كلید بهشت است و هم تعبیر ارث آمده كه به معناى رسیدن به مال و نعمت بدون رنج و زحمت است. گرچه تقوا كلید بهشت است، امّا آن همه پاداش، ارث خدا به ماست و اعمال ما به این اندازه پاداش ندارد و در حقیقت پاداشهاى ما ارثى است كه از طرف خداوند بدون رنج به ما مىرسد.
در حدیثى مىخوانیم: هر انسانى در بهشت و دوزخ جایگاهى دارد؛ اگر اهل بهشت شد، جایگاه دوزخى او به دوزخیان ارث مىرسد و اگر اهل دوزخ شد، جایگاه بهشتى او به بهشتیان ارث مىرسد.(111)
شخصى به امام صادقعلیه السلام از درد معدهاش شكایت كرد. حضرت به او فرمودند: دو نوبت غذا بخور، صبح وغروب، و بین آن دو غذا نخور كه موجب فساد بدن مىشود. آنگاه این آیه را «رزقهم فیها بكرة وعشیّا» تلاوت كردند.(112)
108) الرحمن، 46 - 62.
109) تفسیر كشفالاسرار.
110) توبه، 111.
111) نورالثقلین، ج2، ص 31.
112) تفسیر نورالثقلین محاسن برقى.
پيام ها
1- استقرار در باغهاى بهشت همیشگى است. «جنّات عدن»(113)
2- سرچشمهى آن همه الطاف موعود، لطف خداوند رحمان است. «وعد الرحمن»
3- ما امروز حقیقت وعدههاى خداوند را درك نمىكنیم. «بالغیب»
4- كلام رایج بهشتیان، سلام است. «لایسمعون... الا سلاما» محیط بهشت، محیطى امن و سالم است و بهشتیان، هم از فرشتگان سلام مىشنوند، «سلام علیكم طبتم»(114) و هم از دوستان خود. «فسلام لك من اصحاب الیمین»(115)
5 - در بهشت تنوّع زمان (بامداد و غروب) وجود دارد. «بكرة و عشیّا»
6- در بهشت هم امنیّت روحى است، «الاّ سلاما» و هم تأمین نیازهاى جسمى. «رزقهم بكرة و عشیّا»
7- در عطا كردن بهشت، برگرداندن و نقضى در كار نیست و این، قوىترین نوع مالكیّت است.(116) «نورث»
8 - بهشت، میراث پرهیزكاران است. «نورث من عبادنا مَن كان تقیّا»
113) كلمهى «عدن» به معناى اقامت است.
114) زمر، 73.
115) واقعه، 91.
116) تفسیر كشفالاسرار.