ترجمه
و هرگاه به آنان گفته شود: آنچه را خدا نازل كرده پیروى كنید. گویند: بلكه ما آنچه را پدرانمان را بر آن یافتهایم پیروى خواهیم كرد. آیا اگرشیطان آنان را به عذاب فروزان فرا خواند (باز هم باید از او تبعیّت كنند)؟!
نکته ها
كلمهى «قیل»، نشانهى شدّت تعصّب كافران است، یعنى هر حرف حقّى از هر گویندهاى باشد، آنان لجاجت مىكنند و نمىپذیرند و كارى به گوینده ندارند. «قیل لهم»
پيام ها
1- نمونهى جدال ناروا، تعصّب بر افكار باطل نیاكان است. «یجادل فى اللّه بغیر علم... قالوا بل نتّبع ما وجدنا علیه آبائنا»
2- پیروى از وحى و آنچه از جانب خداوند است، لازم است. «اتّبعوا ما انزل اللّه»
3- با دعوت منحرفان به حقّ، با آنان اتمام حجّت كنیم. «قیل لهم»
4- براى انسان دو راه وجود دارد: الف: راه خدا، «ما انزل اللّه» ب: راه شیطان. «الشّیطان یدعوهم الى عذاب السّعیر»
5 - عقاید نیاكان، در سرنوشت نسل آینده مؤثّر است. «وجدنا علیه آباءنا»
6- تقلید و تعصّبِ كوركورانه ممنوع. «وجدنا علیه آباءنا... او لو كان» (تعصّب نارواى خویشاوندى، از موانع حقّپذیرى و رشد اندیشه است)
7- محیط، جامعه و تاریخ، در انتخاب راه مؤثّر است. «وجدنا علیه آباءنا»
(انسان باید با نور علم، عقل و وحى، حركت كند تا هر كجا در محیط، جامعه و تاریخ، انحراف دید، از آن پرهیز كند.)
8 - منطق حقّ، اصل است، نه ملّىگرایى وعقاید ورفتار نیاكان. «أولو كان الشّیطان...»
9- شیطان به طور مستمرّ، انسان را به باطل مىخواند. «كان الشّیطان یدعوهم»
10- هر راهى جز وحى، بیراهه است و به عذاب دوزخ منتهى مىشود. «یدعوهم الى عذاب السّعیر»
11- سرانجام پیروى از افكار پوچ نیاكان، دوزخ است. «عذاب السّعیر»