ترجمه
اى كسانى كه ایمان آورده‌اید! به خانه پیامبر وارد نشوید مگر آن كه به شما اجازه داده شود براى خوردن غذا، (به شرط آن كه قبل از موعد نیایید) و در انتظار وقت غذا نباشید؛ ولى هرگاه دعوت شدید پس داخل شوید، و وقتى غذا خوردید پراكنده شوید، و (بعد از خوردن غذا) به گفتگو نپردازید؛ همانا این (گفتگوهاى پس از غذا) پیامبر را آزار مىدهد، امّا او از شما شرم مىكند (و چیزى نمىگوید) ولى خداوند از (گفتن) حقّ شرم ندارد. و هرگاه از همسران پیامبر چیزى از وسایل زندگى (به عنوان عاریت) خواستید از پشت پرده بخواهید؛ این رفتار براى دلهاى شما و دلهاى آنان به پاكى و پاكدامنى است و شما حقّ ندارید كه رسول خدا را آزار دهید و با همسران او پس از رحلتش ازدواج كنید كه این كار نزد خداوند (گناهى) بزرگ است.
نکته ها
اجازه گرفتن براى ورود به خانهى دیگران، مخصوص خانهى پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله نیست، همان گونه كه در سورهى نور مىخوانیم: «لا تدخلوا بیوتاً غیر بیوتكم حتّى تستأنسوا»(425)
در این آیه قسمتهایى از آداب مهمانى مطرح شده، و در آیات دیگر بخشهاى دیگرى از آن آمده است:
* هنگام ورود، سلام كنید. «فسلّموا»(426)
* اگر جواب ردّ دادند ناراحت نشوید و برگردید. «اذا قیل لكم ارجعوا فارجعوا»(427)
* نوع پذیرایى به خصوص اگر دعوت كردهاید، خوب باشد. «و جاء بعجل حنیذ»(428)
* سفره را نزد مهمان ببرید، نه آنكه مهمان را به محل پذیرایى ببرید. «فقرّبه الیهم»(429)
در روایات نیز دهها نكته و دستور پیرامون آن وارد شده است.
«اِناه» به معناى پخته شدن غذاست و «غیر ناظرین اناه» یعنى مهمان زودتر از وقت پذیرایى نیاید تا منتظر پخته شدن غذا بماند.
خانهى پیامبر، اتاقهاى متعدّد داشته و هریك از همسران در اتاقى زندگى مىكردند. «بیوت النبىّ»
خطابهایى كه در این آیه درباره زنان پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله آمده است، در حقیقت مربوط به همهى زنان مسلمان است، به دلیل «اطهر لقلوبكم و قلوبهنّ» كه خداوند دربارهى هر زن و مردى پاكدلى را مىخواهد.
چون خطر سوء استفاده از همسران پیامبر، مهمتر از حقّ شخصى آنهاست، باید بعد از پیامبر حقّ ازدواج با دیگران از آنان سلب شود. «ولا ان تنكحوا ازواجه»
425) نور، 27 .
426) نور، 61.
427) نور، 28.
428) هود، 69.
429) ذاریات، 27.
پيام ها
1- ایمان، مستلزم رعایت ادب و آداب اجتماعى است. «یا ایها الّذین آمنوا لا تدخلوا...»
2- حقّ آرامش در مسكن براى همگان محترم است، خصوصاً براى رسولخداصلى الله علیه وآله. «لا تدخلوا بیوت النبىّ»
3- بهتر آن است كه مهمانى در منزل باشد. (نه در مهمانسرا و هتل) «بیوت النبىّ... الى طعام»
4- صاحب خانه حقّ دارد به كسى اذن ورود ندهد. «الاّ ان یُؤذن لكم»
5 - اجازه براى ورود به خانه دیگران، به هر صورت كافى است و لازم نیست خود او شخصاً اجازه بدهد. («یؤذن» به صورت مجهول آمده، یعنى اجازه صاحبخانه از هر طریقى حاصل شود.)
6- پذیرایى از مهمان، از سیرهى پیامبر اكرم است. «الى طعام... دُعیتم»
7- اصل مهمانى مهم است، نه نوع غذا. «الى طعام... دُعیتم»
8- دین جامع آن است كه هم براى مسایل جزیى همچون پذیرایى از مهمان و هم بزرگترین مسایل رحكومتى برنامه داشته باشد. «یؤذن لكم - غیر ناظرین - فانتشروا ...»
9- بى دعوت به مهمانى نروید. «اذا دعیتم»
10- در اسلام، مردم عادّى مىتوانند به خانه اول شخصیّت دینى رفت و آمد كرده و حتّى مهمان شوند. «بیوت النبىّ... دُعیتم»
11- از آداب مهمانى آن است كه بعد از خوردن غذا خانه را ترك كنید. «فانتشروا» و منزل میزبان را محلّ گفت وشنود قرار ندهید. «و لامستأنسین لحدیث»
12- اذیّت كردن میزبان ممنوع است. «یُؤذى النبى» (گرچه با بردن فرزندان و یا همراهان باشد. تحقیر غذا وناچیز شمردن آن نیز مصداق اذیّت میزبان است.)
13- پیامبر، از اتلاف وقت در گفتگوهاى بىمورد رنج مىبرد. «لا مستأنسین لحدیث انّ ذلكم كان یُؤذى النّبى»
14- رنجاندن لازم نیست ظاهرى و جسمى باشد، فشار اخلاقى و روحى نیز نوعى آزار دادن است. «ذلكم كان یُؤذى»
15- صاحبخانه را در بنبست و رودربایستى قرار ندهید. «فیستحى منكم»
16- سكوتى كه بر اساس حیا و رودربایستى باشد، علامت رضایت نیست. «فیستحى منكم»
17- پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله شخص با حیایى بود. «فیستحى منكم»
18- اگر به دلیلى شخصى از روى حیا سكوت كرد، دیگران سكوت را بشكنند و حقّ را بیان كنند و بار خجالت را از دوش او بردارند. «واللّه لا یستحى من الحق»
19- ارتباط با دیگران و داد و ستد زنان، با حفظ حجاب مانعى ندارد. «فاسئلوهنّ من وراء حجاب»
20- زنان پیامبر محصور نبوده و با بیرون از منزل در ارتباط بودند.(430) «فاسئلوهنّ من وراء حجاب»
21- در استدلال بر لزوم حجاب زن، دلیلى بیاورید كه مورد اتّفاق همه باشد. «ذلكم اطهر لقلوبكم»
22- در نحوهى ارتباط زنان و مردان، باید محور كارها تقوا و پاكدلى باشد. «اطهر لقلوبكم و قلوبهنّ»
23- نگاه نامحرمان به یكدیگر، در دل آنان تأثیر گذار است. «فاسئلوهن من وراء حجاب ذلكم اطهر لقلوبكم و قلوبهنّ»
ز دست دیده و دل هر دو فریاد
هر آنچه دیده بیند دل كند یاد
24- حجاب به نفع زن و مرد هر دو است. «اطهر لقلوبكم و قلوبهنّ»
25- رابطه با نامحرم بدون حفظ حجاب، سبب رنجاندن رسول اكرمصلى الله علیه وآله است. «و ما كان لكم ان تُؤذوا رسول اللّه»
26- آزار پیامبر از گناهان كبیره است. «كان عنداللّه عظیما»
430) شاید امروزه كسانى باشند كه اگر یك لیوان آب از همسرشان بخواهى ناراحت مىشوند كه چرا با خانم من سخن گفتید، ولى قرآن مىفرماید: با حفظ حجاب از زنان پیامبر نیز مىتوان چیزى درخواست نمود.