ترجمه
و در زمین كوههایى را بر فرازش قرار داد و در آن خیر فراوان نهاد، و در چهار روز رزق و روزى اهلِ زمین را مقدّر كرد كه براى تمام نیازمندان كافى است.
سپس به (آسمان) در حالى كه دود بود توجّه كرد، پس به آن و زمین فرمود: با رغبت یا كراهت بیایید (و شكل بگیرید) گفتند: فرمانبردار آمدیم(و شكل گرفتیم).
نکته ها
«رواسى» جمع «راسیة» به معناى كوههاى استوار است. «سواء» به معناى برابر است و «سواء للسائلین» به معناى آن است كه قوتها برابر نیازهاست.
«طَوع» به معناى رغبت و «كَره» به معناى بىرغبتى است.
عبارتِ «استوى» هرگاه در كنار حرف «على» قرار گیرد، به معناى سلطه و حكومت است، مانند آیهى «الرّحمن على العرش استوى»(17) ولى هرگاه در كنار حرف «الى» قرار گیرد، به معناى توجّه و قصد است مانند همین آیه.(18)
آفرینش، مراحل تكاملى دارد:
اول) خلق شدن. «خلق الارض»
دوم) استقرار و تثبیت. «جعل فیها رواسى»
سوم) تزریق منافع در زمین. «بارك فیها»
چهارم) تأمین نیازهاى همگان. «سواء للسائلین»
زمین و كوهها مایهى بركت هستند. برخى از فواید و بركات زمین عبارت است از: تأمین مواد غذایى، پیدایش گیاهان، تصفیهى آب، دفن مردارها و زبالهها، یك دانه گرفتن و چند خوشه دادن، زباله را گرفتن و آب زلال دادن و در كوهها نیز بركاتى است از قبیل انواع معادن، حفظ برفها، تأمین سنگهاى ساختمانى، حفظ لرزشهاى زمین و كنترل طوفانها و بادها، علامت و راهنمایى براى مسافران و... .
بعضى «اربعة ایّام» را اشاره به چهار فصل گرفته و گفتهاند تغییر فصلها در تأمین روزى موجودات زمین مؤثّرند.
سؤال: اگر روزى براى همه هست، این همه گرسنه چرا؟
پاسخ: در سورهى ابراهیم آیات 32 تا 34 خداوند مىفرماید: ما باران فرستادیم و میوهها رویاندیم تا رزق شما باشد. كشتىها، نهرها، خورشید و ماه و شب و روز را مسخر شما كردیم و هر چه خواستید دادیم و اگر نعمتهاى الهى را بشمارید نمىتوانید حسابش را بكنید، لكن مدیریّتهاى ناقص و توزیعهاى ناعادلانه و اسراف و تبذیرها و كارهاى ظالمانه، این بدبختىها را براى شما آورده است و در پایان مىفرماید: «ان الانسان لظلوم كفّار»
17) طه، 5 .
18) مفردات راغب.
پيام ها
1- پیدایش كوهها امرى تصادفى نیست، بلكه با برنامه بوده است. «جعل فیها رواسى»
2- تقدیر رزق و قرار دادن بركت در زمین از شئون ربوبیّت است. «ربّ العالمین - بارك فیها - قدّر فیها»
3- خداوند براى همهى موجوداتى كه در زمین زندگى مىكنند بر اساس حكمت و به مقدار لازم، روزى قرار داده است. «قدّر فیها اقواتها»
4- تقدیر روزىها قبل از آفرینش ما بوده است. «قدّر فیها اقواتها فى اربعة ایّام»
ما نبودیم و تقاضامان نبود
لطف تو ناگفتهى ما مىشنود
5 - همهى موجودات زمینى براى تأمین نیازهاى خود حقّ برابر و یكسان دارند. «سواء للسائلین»
6- براى رسیدن به روزى، باید تلاش كرد. (كلمه «للسائلین» نشانهى درخواست است و درخواست واقعى همراه تلاش و تكاپو است).
7- آسمانها در آغاز به صورت دود و گاز بوده است. «و هى دخان»
8 - در چند آیهى قبل خواندیم كه كفّار به رسول خدا صلى الله علیه وآله مىگفتند: دلهاى ما در پردههایى از حجاب و گوشهاى ما سنگین است ولى این آیه مىفرماید: آسمانها و زمین فرمان خدا را مىشنوند و خاضعانه اطاعت مىكنند. «اتینا طائعین»
9- هستى شعور دارد و مخاطب قرار مىگیرد. «اتینا طائعین»