1. الفاتحة 2. البقرة 3. آل عمران 4. النساء 5. المائدة 6. الأنعام 7. الأعراف 8. الأنفال 9. التوبة 10. يونس 11. هود 12. يوسف 13. الرعد 14. إبراهيم 15. الحجر 16. النحل 17. الإسراء 18. الكهف 19. مريم 20. طه 21. الأنبياء 22. الحج 23. المؤمنون 24. النور 25. الفرقان 26. الشعراء 27. النمل 28. القصص 29. العنكبوت 30. الروم 31. لقمان 32. السجدة 33. الأحزاب 34. سبأ 35. فاطر 36. يس 37. الصافات 38. ص 39. الزمر 40. غافر 41. فصلت 42. الشورى 43. الزخرف 44. الدخان 45. الجاثية 46. الأحقاف 47. محمد 48. الفتح 49. الحجرات 50. ق 51. الذاريات 52. الطور 53. النجم 54. القمر 55. الرحمن 56. الواقعة 57. الحديد 58. المجادلة 59. الحشر 60. الممتحنة 61. الصف 62. الجمعة 63. المنافقون 64. التغابن 65. الطلاق 66. التحريم 67. الملك 68. القلم 69. الحاقة 70. المعارج 71. نوح 72. الجن 73. المزمل 74. المدثر 75. القيامة 76. الإنسان 77. المرسلات 78. النبأ 79. النازعات 80. عبس 81. التكوير 82. الانفطار 83. المطففين 84. الانشقاق 85. البروج 86. الطارق 87. الأعلى 88. الغاشية 89. الفجر 90. البلد 91. الشمس 92. الليل 93. الضحى 94. الشرح 95. التين 96. العلق 97. القدر 98. البينة 99. الزلزلة 100. العاديات 101. القارعة 102. التكاثر 103. العصر 104. الهمزة 105. الفيل 106. قريش 107. الماعون 108. الكوثر 109. الكافرون 110. النصر 111. المسد 112. الإخلاص 113. الفلق 114. الناس
تعداد آیات: 54
تفسير 41. فصلت آية 34
Number of verses: 54
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِيم
وَلَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ ۚ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ 34
هرگز نیکی و بدی یکسان نیست؛ بدی را با نیکی دفع کن، ناگاه (خواهی دید) همان کس که میان تو و او دشمنی است، گویی دوستی گرم و صمیمی است!

ترجمه
و نیكى با بدى یكسان نیست؛ (بدى دیگران را) با شیوه‏ى بهتر (كه نیكى است) دفع كن، كه این هنگام آن كس كه میان تو و او دشمنى است همچون دوست گرم مى‏شود (و عداوتش نسبت به تو تمام مى‏شود).

نکته ها

در برابر كسانى كه مردم را به خدا دعوت مى‏كنند افراد بى تفاوت و نااهل و بدرفتارى پیدا مى‏شوند كه اگر مبلّغ دین، با اخلاق خوش و سعه‏ى صدر با آنان برخورد نكند توفیقى حاصل نمى‏شود. این آیه سفارش مى‏كند كه بدى‏ها را با خوبى پاسخ بده و اهل انتقام نباش؛ همان گونه كه در دعاى مكارم الاخلاق، امام زین العابدین علیه السلام از خداوند مى‏خواهد كه به او توفیق دهد كه در برابر غیبت مردم از او، نیكى مردم را بگوید و از بدى آنان بگذرد و هر كس با او قطع رابطه كرد با او معاشرت كند. بارها در سیره‏ى پیامبر اكرم و اهل بیت معصوم آن حضرت نمونه‏هایى از این برخوردها را مى‏خوانیم كه سرسخت‏ترین مخالفان را به طرفدار آنان تبدیل كرده است.
مردم چند دسته‏اند:
كسى كه دوست خود را حفظ مى‏كند.
كسى كه دوست خود را نسبت به خود بى تفاوت مى‏كند.
كسى كه دوست خود را به دشمن تبدیل مى‏كند.
كسى كه دشمن را به دوست تبدیل مى‏كند.
روش برخورد با مخالفان‏
مخالفان به چند دسته تقسیم مى‏شوند كه باید با هر كدام به نحوى عمل كرد:
* گاهى افرادى به خاطر جهل و نادانى در برابر حقّ قرار مى‏گیرند و دشمنى مى‏كنند كه این آیه دستور محبت و برخورد احسن مى‏دهد.
در آیات دیگر نیز در این‏باره آمده است:
1- و هنگامى كه نادانان ایشان را (به سخنى ناروا) مخاطب سازند، با آنها سخنى مسالمت‏آمیز یا سلام گویند.  «و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما»(34)
2- و چون بر بیهوده و ناپسند بگذرند، با بزرگوارى بگذرند. «و اذا مرّوا باللغو مرّوا كراما»(35)
* گاهى مخالفت افراد بر اساس شك و تردید است كه باید با آنان از طریق استدلال و برطرف كردن شبهات برخورد كرد.
شك در مورد خداوند. «أفى اللّه شك...»(36)
شك و تردید در مورد قیامت و رستاخیز. «ان كنتم فى ریب من البعث»(37)
تردید در مورد نزول وحى وكتب آسمانى بر پیامبر. «ان كنتم فى ریب مما نزلنا على عبدنا»(38)
* گاهى مخالفت بر اساس حسادت است كه باید با اغماض برخورد كرد.
برادران یوسف اعتراف به حسادت و خطاى خود كردند، كه با وعده آمرزش حضرت یوسف روبرو شدند. «انّا كنّا لخاطئین... لا تثریب علیكم الیوم»(39)
هابیل، در مقابل حسادت برادرش قابیل گفت: اگر تو قصد كشتن من را دارى، من (هرگز) دست به چنین كارى نمى‏زنم. «لئن بسطت الىّ یدك لتقتلنى ما انا بباسط یدى الیك لاقتلك»(40)
* گاهى مخالفت به خاطر حفظ موقعیّت و رفاه و كامیابى‏هاى مادّى است. در این موارد اتمام حجّت كافى است و آیات «ذرهم»(41) (آنان را به حال خود واگذار) و «اعرض عنهم»(42) (از آنان رویگردان و دورى كن) مطرح است.
* گاهى مخالفت، در قالب كارشكنى و هَجو و تضعیف ایمان مردم است كه برخورد با این گروه را آیات ذیل در قالب برخورد شدید با آنان و قطع رابطه و دستگیرى و گاهى اعدام مشخص مى‏كند:
«واغلظ علیهم»(43) با سختى و شدّت با كفّار برخورد كن.
«اذا سمعتم آیات اللّه یكفر بها و یستهزء بها فلاتقعدوا معهم حتّى یخوضوا فى حدیث غیره»(44) و چون بشنوید كه به آیات خدا كفر مى‏ورزند و آنان را به مسخره مى‏گیرند، نباید با آنان بنشینید تا به گفتارى دیگر بپردازند.
«لا تتخدوا الیهود و النصارى‏ اولیاء»(45) یهود و نصارى را دوست و سرپرست خود نسازید.
«اخذوا و قتّلوا تقتیلا»(46) كفّار را بگیرید و به شدّت به قتل رسانید.
* گاهى دشمنى آنان با دست بردن به اسلحه و مبارزه‏ى مسلحانه است كه قرآن مى‏فرماید: «فاعتدوا علیه بمثل ما اعتدى‏ علیكم...»(47) همان گونه آنان بر شما تعدّى كردند باید با آنان مقابله به مثل كنید.
بعضى در تفسیر آیه‏ى 40 سوره‏ى شورى «و جزاء سیّئة سیئة مثلها» گفته‏اند: مراد این است كه اگر بدى كسى را با بدى پاسخ داد شما هم مثل او هستى، چنانكه در آیه‏ى 43 همان سوره مى‏فرماید: «و لمن صبر و غفر انّ ذلك لمن عزم الامور» و كسى كه تحمّل بدى مردم را داشته باشد و از آنان بگذرد، این از تصمیمات شایسته است.


34) فرقان، 63.
35) فرقان، 72.
36) ابراهیم، 10.
37) حج، 5 .
38) بقره، 23.
39) یوسف، 91 - 92.
40) مائده، 28.
41) انعام، 91 و حجر، 3.
42) مائده، 42 ، نساء، 63 و 81.
43) توبه، 73.
44) نساء، 140.
45) مائده، 51 .
46) احزاب، 61.
47) بقره، 194.

پيام ها
 1- یكى از راههاى دعوت الى اللّه آن است كه تنش زدایى نماییم و بدى دیگران را با نیكى دفع كنیم. «و من احسن قولاً ممّن دعا الى اللّه... ادفع بالتى هى احسن»
 2- فكر نكنید مرور زمان مسایل را كهنه مى‏كند و همه چیز فراموش مى‏شود. (برخوردهاى مثبت و منفى هرگز یكسان نیست، و آثار آن در عمق روح افراد باقى مى‏ماند. «لا تستوى الحسنة و لا السیّئة»
 3- یك نمونه‏ى عملى دعوت به سوى خدا (كه در آیه‏ى قبل آمده بود) دفع بدى‏هاى مردم با برخوردهاى خوب است. «ادفع بالتى هى احسن»
 4- در برخورد با مخالفان، اخلاق نیك كافى نیست، تهاجم اخلاقى لازم است «ادفع بالتى هى احسن» (دفع بدى‏هاى دشمن با روش نیكو كافى نیست، بلكه به نیكوترین روش‏ها و برترین رفتارهاى اخلاقى نیاز است).
 از محبت خارها گل مى‏شود
از محبت سركه‏ها مُل مى‏شود
 5 - كیمیاى واقعى، آن نیست كه مس را طلا كند، بلكه برخوردى است كه دشمنى را به محّبت تبدیل نماید. «ادفع بالتى هى احسن» (روز فتح مكّه شعار بعضى از مسلمانان «انتقام، انتقام» بود ولى پیامبر اكرم فرمود: امروز روز انتقام نیست بلكه روز رحمت و مرحمت است).
 6- سعه‏ى صدر شرط توفیق در تبلیغ است. «ادفع بالتى هى احسن -... كانّه ولىّ حمیم»
 7- توجّه به نتیجه‏ى كار، انگیزه‏ى انسان را بالا مى‏برد. (اگر بدانیم كه نتیجه‏ى برخورد خوب، تبدیل دشمن به دوست است، انگیزه‏ى این كار در ما زیاد مى‏شود. «ادفع بالتى هى احسن -... كانّه ولىّ حمیم»
 8 - در رفتارهاى شایسته، اگر دشمن دوست نشود لااقل حیا و شرمندگى در او به وجود مى‏آید و او را به رفتار دوستانه وادار مى‏كند. «كانّه ولىّ حمیم»
 9- ارزش دوست به گرمى اوست. «ولىّ حمیم»

Copyright 2015 almubin.com