ترجمه
همانا خداوند كسانى را كه ایمان آورده و كارهاى شایسته انجام دادهاند، به باغهایى (از بهشت) كه نهرها از زیر (درختان) آن جارى است داخل مىكند. و كسانى كه كفر ورزیدند (از زندگى دنیا) بهره مىگیرند و همانند كه چهارپایان مىخورند و (سرانجام،) آتش جایگاه آنهاست.
نکته ها
در این آیه، خوردن كفّار به خوردن چهارپایان تشبیه شده است و این شباهت مىتواند از چند جهت باشد، از جمله:
الف) تمام همّت حیوانات رسیدن به غذاست. چنانكه حضرت علىعلیه السلام مىفرماید: «همّها علفها»(28) همّ و غمّ حیوانات رسیدن به خوراك است. كفّار نیز جز كامیابى ارادهاى ندارند. «ولم یرد الاّ الحیاة الدنیا»(29)
ب) چهارپایان غافلند، كفّار نیز از قیامت و مسئولیّت غافلند. «أولئك كالانعام بل هم أضل أولئك هم الغافلون»(30)
ج) حیوانات، سرچشمه غذا را كه از حلال است یا حرام نمىدانند. بعضى انسانها نیز فكر حلال و حرام نیستند و به گفته قرآن همین كه به ارث و مال بى زحمتى رسیدند، بدون توجّه به حقوق دیگران در آن تصرّف مىكنند. «و تأكلون التراث أكلاً لمّا»(31)
حضرت علىعلیه السلام مىفرماید: كسى كه تمام توانش را در راه شكمش قرار داده، ارزشش همان چیزى است كه از او خارج مىشود.(32)
پيام ها
1- وارد ساختن مؤمنان به بهشت، جلوهاى از ولایت الهى است. «بانّ اللّه مولى الّذین آمنوا... ان اللّه یدخل»
2- اهل ایمان و عمل صالح در مقامى هستند كه خداوند خود عهدهدار وارد ساختن آنان به بهشت است. «ان اللّه یدخل...»
3- ملاك، پایان كار است وگرنه بهرهگیرىهاى مادّى، كم و بیش براى همه هست. «جنّات تجرى... یأكل كما تأكل الانعام»
4- براى تشویق به حقّ، از تمایلات طبیعى مردم استفاده كنید. (انسان به طور طبیعى از باغ و نهر لذّت مىبرد) «جنّات تجرى»
5 - بهرهگیرى و كامیابى در چهارچوب مقرّرات الهى جایز است. (آنچه مورد انتقاد قرآن است، كامیابىهاى حیوانگونه است) «یأكلون كما تأكل الانعام»
6- شكمپرستى، برجستهترین نفسانیّات انسان است، زیرا مقام، مال و شهوت، هر چند صباحى به سراغ انسان مىآید، ولى شكم دائماً مزاحم است. (قرآن در كنار عنوان كامیابى، نام خوردن را جداگانه آورده است.) «یتمتّعون و یأكلون»
7- زندگى كفّار، از نظر ماهیّت حیوانى است و از نظر پایان و فرجام، دوزخى. «كما تأكل الانعام و النار مثوى لهم»
8 - در ارزیابىها، عاقبتكار را هم به حساب آورید. «النار مثوى لهم»