ترجمه
و چه بسیار (مردم) شهرها كه از (مردم) شهرى كه تو را بیرون كردند، نیرومندتر بودند، ما آنان را هلاك كردیم و براى آنان هیچ یاورى نبود.
نکته ها
انبیا علاوه بر شنیدن تهمتهایى از قبیل شاعر، كاهن، ساحر و مجنون، به انواع خطرات نیز تهدید شدهاند، مانند:
الف) قتل. «انّ الملاء یأتمرون بك لیقتلوك»(33) جمعیّت براى كشتن تو به مشورت نشستهاند.
ب) شكنجه. «لتكوننّ من المرجومین»(34) به نوح گفتند: تو از سنگسار شدگانى.
ج) تبعید و اخراج. «لنخرجنّك یا شعیب»(35) اى شعیب! ما تو را تبعید خواهیم كرد.
د) زندان. «لاجعلنّك من المسجونین»(36) اى موسى! ما تو را از زندانیان قرار خواهیم داد.
این آیه به پیامبر دلدارى مىدهد كه ما همه آن اقوام پیشین را هلاك كردیم با آنكه از مردم مكّه بسیار قوىتر بودند.
گرچه پیامبر اسلام با اراده خود هجرت كرد، ولى چون كفّار مكّه شرایط سختى را براى آن حضرت به وجود آورد كه باعث تصمیم پیامبر به هجرت شد، لذا خداوند، خروج حضرت را به مردم مكّه نسبت مىدهد. «اخرجتك»
33) قصص، 20.
34) شعراء، 116.
35) اعراف، 88.
36) شعراء، 29.
پيام ها
1- آشنایى با تاریخ، انگیزهاى براى مقاومت در برابر ناملایمات است. «و كایّن»
2- اقوام ستمگرى كه در تاریخ هلاك شدهاند، زیادند. «و كایّن من قریة... أهلكناهم»
3- از قدرتهاى غیر الهى نترسید كه همه در برابر قدرت الهى هیچاند. «اشدّ قوّة من قریتك... أهلكناهم»
4- كفّار، گاهى علاوه بر عذاب اخروى، «النّار مثوىً لهم» عذاب دنیوى هم دارند. «أهلكناهم»
5 - عاقبت ابرقدرتهاى ظالم، هلاكت و نابودى است. «أشدّ قوّة... أهلكناهم...»
6- چه بسا فشارها و سختىها كه عامل حركت و بركت مىشود. «اخرجتك...» (گرچه خداوند از عكس العمل مردم مكه در برابر دعوت پیامبر كه باعث هجرت پیامبر شد انتقاد كرده، امّا این هجرت بركاتى را در پى داشت.)
7- مصلحان و مبلّغان دینى باید آمادگى كامل براى هر گونه اذیّت و آزارى را از جانب مخالفان داشته باشند. «اخرجتك»
8 - در برابر قهر الهى هیچ یاورى نیست. «فلاناصر لهم»