ترجمه
وصف بهشتى كه اهل پروا به آن وعده داده شدهاند، (چنین است:) در آن نهرهایى است از آبى كه بدبو شدنى نیست و نهرهایى از شیر كه مزه آن دگرگونى ندارد و نهرهایى از شراب كه براى نوشندگان لذّتبخش است و نهرهایى از عسل مصفّا و ناب. و براى آنان در آنجا هرگونه میوهاى موجود است و نیز آمرزشى از طرف پروردگارشان. (آیا اینان) همانند كسانى هستند كه در آتش جاودانهاند و آبى جوشان، نوشانده مىشوند، كه اندرونشان را متلاشى مىكند.
نکته ها
آنچه به اجمال در مورد بهشت در آیه دوازده مطرح شد «جنّات تجرى»، مشروح آن در این آیه بیان شده است. «فیها أنهار... و أنهار... و أنهار»
انواع نهرهاى بهشتى در این آیه مطرح شده، لیكن براى گروه خاصّى در بهشت چشمهاى ویژه وجود دارد. «عیناً یشرب بها المقرّبون»(39) چشمهاى كه تنها مقرّبان از آن مىنوشند.
براى هر چیزى كمالى است، كمال آب، بو نداشتن و كمال شیر، تغییر نكردن مزه آن و كمال نوشیدنىها، لذیذ بودن و كمال عسل، خالص بودن آن است.
با توجّه به تكرار كلمه «انهار» مىتوان فهمید كه هر یك از شیر و عسل و شراب و آب، داراى چندین نهر است.
امام حسینعلیه السلام فرمود: مغفرتى كه در بهشت نصیب اهل بهشت مىشود، بهترین نعمت براى آنان است و آنگاه به آیه 72 سوره توبه استناد كردند.(40) «و رضوان من اللّه اكبر»
ممكن است مراد از مغفرت در بهشت، زدودن یاد لغزشها از خاطر بهشتیان باشد تا به یاد لغزشهاى دنیوى خود نیفتند و خاطرشان ملول نگردد.(41)
پيام ها
1- در برابر جلوهها و زینتهاى دنیوى كه وسیلهى ارتكاب برخى گناهان مىگردد، با بیان جلوهها و زیبایىها و كامیابىهاى بهشت، مردم را به حق دعوت كنید. «مَثَل الجنّة الّتى وعد المتّقون...»
2- كسانى كه به خاطر تقوا، از كامیابىهاى زودگذر و نامشروع پروا مىكنند، به كامیابى پایدار خواهند رسید. «وعد المتقون»
3- امیددادن به سرانجامى نیكو، عامل گرایش به حق و تقواست. «وعد المتقون»
4- تعدّد و تنوّعطلبى، خواست طبیعى بشر است. «انهارٌ... انهارٌ»
5 - در بهشت، در كنار نعمتهاى مادّى و جسمانى، نعمتهاى معنوى و روحى نیز هست. «انهارٌ... مغفرة...»
6- نعمتهاى بهشتى از هر گونه آفت و نقص و تغییر به دورند. «غیر آسن... لم یتغیّر طعمه... مصفّى»
7- آب و هواى بهشت، نعمتها را متغیّر و مسموم و بد بو نمىكند. «لم یتغیّر...»
8 - نعمتهایى را كه بهشتیان دریافت مىكنند، در سایه مغفرت پروردگار است. «مغفرة من ربّهم»
9- در بهشت انواع میوهها، به مقدار وفور وجود دارد. «كلّ الثمرات»
10- در دوزخ، آب جوشان را با زور و ذلّت به كفّار مىنوشانند. «سقوا»
11- تشویق و تهدید در كنار هم سازنده است. «انهارٌ... ماء حمیماً»
12- معاد، جسمانى است. (شیر و عسل، نشانه كامیابى جسمانى است، چنانكه قطعه قطعه شدن اندرون كفّار بر آن دلالت دارد.) «فقطّع امعائهم»
13- حساب جسم و بدن انسان در قیامت، با جسم و بدن او در دنیا فرق مىكند.