ترجمه
اى كسانى كه ایمان آوردهاید! بر شما باد (حفظ) خودتان. چون شما هدایت یافتید، آن كه گمراه شد زیانى به شما نمىرساند. بازگشت همهى شما به سوى خداست، و او شمارا به آنچه مىكردید، آگاه مىسازد.
نکته ها
بعضى این آیه را دستاویز قرار داده و مىگویند: وظیفهى هر كس تنها حفظ خود است، و ما مسئول گناه دیگران و امر و نهى آنان نیستیم! در پاسخ آنان مىگوییم: با وجود آیات و روایات متعدّد كه همه نشان از وجوب امر به معروف و نهى از منكر دارد، باید گفت: مراد این آیه رها كردن این دو وظیفه نیست، بلكه مراد آن است كه اگر امر و نهى صورت گرفت، ولى اثر نكرد شما دیگر وظیفهاى جز حفظ خود ندارید. [205] علاوه بر آنكه حفظ جامعه از گناه به وسیلهى امر به معروف و نهى از منكر، یكى از مصادیق «حفظ خویشتن» است.
پيام ها
1- در راه حقّ، از تنهایى نترسیم. «علیكم أنفسكم لایضركم»
2- اگر حریف دیگران نمىشویم، حریف نفس خود باشیم. «علیكم أنفسكم...»
3- انحراف جامعه، مجوز گناه كردن افراد نیست. «علیكم انفسكم لایضرّكم...»
4- در قیامت، هر كس مسئول كار خویش است. «علیكم أنفسكم»
5 - در پى كشف و افشاى عیوب دیگران نباشیم. [206] «علیكم انفسكم»
6- اوّل خودسازى، سپس جامعه سازى. «علیكم انفسكم»
7- اهل ایمان بر رفتار و كردار نارواى گمراهان و عقائد باطل آنان مؤاخذه نخواهند شد. «علیكم انفسكم»
8 - در راه نجات دیگران، خودتان غرق نشوید. «علیكم أنفسكم لایضرّكم»
9- چنان باید تربیت شویم كه فساد محیط و جامعه در ما تأثیر نگذارد. «لایضرّكم»
10- از خارج، كسى به شما آسیب نمىزند. اگر شكست بخورید، از خودتان است. «علیكم انفسكم لایضرّكم من ضلّ»
11- روحیّهى خود را به خاطر انحراف دیگران از دست ندهیم. «علیكم انفسكم لایضرّكم من ضلّ»
12- راه اسلام چنان منطقى و استوار است كه شبهه و انحراف دیگران به آن خلل نمىرساند. «لایضرّكم من ضلّ اذا اهتدیتم»
13- گرچه منحرفان در كمین هستند، امّا راه مصونیّت یافتن، هدایت پذیرى است. «لا یضرّكم من ضلّ اذا اهتدیتم»
14- ایمان به معاد، عامل خودسازى است. «الى اللّه مرجعكم»
15- پیروى از نیاكان و تقلید كوركورانه از دیگران، در قیامت نجاتبخش انسان نیست، بلكه هر كس باید پاسخگوى راه و عمل خویش باشد. «علیكم انفسكم... فینبّئكم»
16- رفتار و كردار انسان در دنیا، فرجام او را در قیامت روشن مىكند. «فینبّئكم بما كنتم تعملون»