ترجمه
مگر كسانى كه پیش از آنكه بر آنان دست یابید توبه كرده باشند، پس بدانید كه خداوند آمرزنده و مهربان است.
نکته ها
چون در روایات به كسى كه مسلمانان را تهدید كند وبه روى آنان اسلحه بكشد، گرچه قتلى صورت نگیرد نیز مفسد فى الارض گفته شده، این آیه توبه آنان را مطرح مىكند. بنابراین توبهى محارب و مفسد، فقط كیفر تهدید و ارعاب را برمىدارد، نه كیفر قتل و سرقت را. یعنى توبه در «حقّ اللّه» اثر دارد، نه «حقّ الناس»، چون حق مردم مربوط به رضایت صاحبان حقّ است. عنوان محارب، حسابى دارد و عنوان قاتل و سارق، حسابى دیگر. [84] یعنى اگر محارب مرتكب قتل شده و توبه كرد، حكم قصاص او باقى است، ولى اگر فقط به تهدید و ارعاب دست زده و توبه كرد، كیفر محارب از او برداشته مىشود.
مجازاتهاى الهى جنبهى تربیتى و اصلاح فرد و جامعه دارد، نه انتقام. از این رو گناهكار باید توبه كند و توبه او هم مؤثّر است.
در رفع عقوبت، احراز توبهى واقعى لازم است. مثلاً از طریق تغییرى كه در اخلاق و رفتار و گفتار مجرم هویدا مىشود، یا به گواهى افراد عادل و مانند اینها توبه او ثابت شود.
پيام ها
1- راه توبه به روى همه باز است. «یحاربون اللَّه و رسوله... الا الّذین تابوا»
2- توبهاى أثر دارد كه پیش از دستگیرى و گرفتار شدن باشد. «من قبل ان تقدروا علیهم» (در سایر گناهان هم توبه تا قبل از مرگ مفید است. [85])
3- مغفرت خدا را باور كنیم. «فاعلموا انّ اللَّه غفور رحیم»
4- مغفرت خداوند همراه با رحمت است نه توبیخ و تحقیر. «غفور رحیم»