ترجمه
و اینكه میان آنان طبق آنچه خداوند نازل كرده حكم كن، و از هوسهاى آنان پیروى مكن، و بر حذر باش از این كه تو را از برخى از آنچه خداوند بر تو نازل كرده منحرف سازند. پس اگر آنان (از حكم و داورى تو) روىگرداندند، پس بدان كه خداوند مىخواهد آنان را به خاطر پارهاى از گناهانشان مجازات كند، بى شك بسیارى از مردم فاسقند.
نکته ها
مراد از فتنه در «یفتنوك»، توطئهچینى براى انحراف پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله است.
در شأن نزول آیه گفتهاند: جمعى از دانشمندان یهود، به رسول خدا صلى الله علیه وآله گفتند: اگر در فلان مسألهى اختلافى میان ما و دیگران، به نفع ما داورى كنى، ما ایمان مىآوریم و در پى ما همهى یهود نیز ایمان خواهند آورد. این آیه نازل شد و پیامبر را از این توطئه آگاه ساخت.
پيام ها
1- داورى و قضاوت از شئون پیامبرى است. «و ان احكم بینهم»
2- اساس قضاوت و حكومت، قانون خداست. «وان احكم بینهم بما انزل اللَّه»
3- پیامبر اسلام علاوه بر مسلمانان، بر یهود ونصارى نیز ولایت دارد. «و ان احكم بینهم...»
4- در مسائل مهم وحیاتى، تكرار تذكّر ضرورى است. (تنها به حكم خدا داورى كن واز هوسهاى مردم پیروى مكن» در این آیه وآیه قبل تكرار شده است)
5 - توجّه به خواستههاى نفسانى مردم یكى از خطرهاى بزرگ براى قاضى و حاكم است. «و لاتتّبع اهواءهم»
6- هشدارهاى الهى، عامل مصونیّت و عصمت انبیاست. «واحذرهم»
7- مراقب نفوذ فرهنگى دشمنان باشیم. «واحذرهم أن یفتنوك»
8 - وقتى رسول خدا صلى الله علیه وآله باید از توطئههاى كفّار در بیم باشد، تكلیف دیگران روشن است. «واحذرهم أن یفتنوك»
9- حتّى دستبرداشتن از بعضى احكام الهى نشانهى پیروى از هوسهاى مردم است. «أن یفتنوك عن بعض...»
10- مخالفان هم بعضى از دستورهاى الهى را مىپسندند. خطر اعراض و تحریف در بعضى احكام است. «عن بعض ما انزل اللّه»
11- باید طبق وحى داورى كنیم، گرچه احتمال اِعراض مردم را بدهیم. «وان احكم بینهم بما انزل اللَّه... فان تولّوا»
12- هدف وسیله را توجیه نمىكند. نباید به خاطر مسلمان شدن گروهى، از داورى و قضاوت ناروا كمك گرفت. (با توجّه به شأن نزول)
13- هشدارهاى تند همچون «لا تتّبع، احذرهم، یفتنوك ...» نشان صداقت پیامبرصلى الله علیه وآله در ابلاغ وحى الهى است وگرنه كسى به خودش این همه تند خطاب نمىكند.
14- روىگردانى از داورى پیامبر، عامل سقوط و سبب عذاب الهى است. «ان یصیبهم ببعض ذنوبهم»
15- ریشهى اعراض كافران فسق است، وگرنه در آیین الهى نقصى نیست. «فان تولّوا فاعلم... لفاسقون»