ترجمه
اى كسانى كه ایمان آورده‌اید! هر كس از شما كه از دین خود برگردد (به خدا ضررى نمىزند، چون) خداوند در آینده قومى را خواهد آورد كه آنان را دوست دارد و آنان نیز خدا را دوست دارند. آنان نسبت به مؤمنان نرم و فروتن و در برابر كافران سرسخت و قاطعند، در راه خدا جهاد مىكنند و از ملامت هیچ ملامتكنندهاى نمىهراسند. این فضل خداست كه به هر كه بخواهد (وشایسته ببیند) مىدهد و خداوند وسعتبخش بسیار داناست.
نکته ها
در روایت است: چون این آیه نازل شد، پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله دست به شانه سلمان فارسى زد و فرمود: هموطنان تو مصداق این آیهاند. [115]
در آیات قبل، خطر سلطه كفار و منافقان مطرح بود، اینجا سخن از ارتداد است. شاید اشاره به این باشد كه نفاق و دوستى و رابطه با كفّار و پذیرش سلطه آنان، به ارتداد مىانجامد.
امام باقرعلیه السلام دربارهى «یحبّهم و یحبّونه» فرمود: مراد علىّ علیه السلام و شیعیان اویند. [116]
در روایات شیعه و سنّى آمده است كه پیامبر اسلامصلى الله علیه وآله در جنگ خیبر، پس از ناكامى فرماندهان در فتح قلعههاى دشمن فرمود: به خدا سوگند فردا پرچم را به دست كسى مىدهم كه خدا و رسول او را دوست دارند، او هم، خدا و رسول را دوست دارد و پیروزى را به ارمغان مىآورد. آنگاه پرچم را به دست على علیه السلام داد. [117]
115) تفسیر نورالثقلین.
116) تفسیر فراتكوفى، ص123.
117) احقاقالحقّ، ج 3، ص 200.
پيام ها
1- مؤمن باید به فكر عاقبت خود باشد، چه بسا مؤمنانى كه مرتدّ شوند. «یا ایها الّذین آمنوا مَن یرتدّ»
2- رهبر روشن ضمیر، باید احتمال ارتداد و برگشت پیروان خود را بدهد. «مَن یرتدّ منكم»
3- كفر یا ارتداد گروهى از مؤمنان، ضربه به راه خدا نمىزند. «فسوف یأتى اللّه...»
4- ارتداد، ثمرهى نداشتن معرفت و محبّت نسبت به دین و خداست. «یأتى اللّه بقوم یحبّهم و یحبّونه»
5 - خداوند، نیازى به ایمان ما ندارد. «فسوف یأتى اللّه»
6- در راه ایمان و شكستن سنّتها و عادات جاهلى نباید از سرزنشها و هوچىگرىها و تبلیغات سوء دشمن ترسى داشت و تسلیم جوّ و محیط شد. «لا یخافون لومة لائم»
7- رفتار مسلمان، نرمش با برادران دینى و سرسختى در برابر دشمن است و هیچ یك از خشونت و نرمش، مطلق نیست. «اذلّة على المؤمنین أعزّة على الكافرین»
8 - فضل خدا تنها مال و مقام نیست، محبّت خدا و جهاد در راه او و قاطعیّت در دین هم از مظاهر لطف و فضل الهى است. «ذلك فضل اللَّه»
9- دوستى متقابل میان بنده و خدا، از كمالات بشر است. «یحبّهم و یحبّونه»
10- با نوید جایگزینى دیگران، جلو یأس و ترس را بگیرید. «من یرتدّ... فسوف یأتى... و لایخافون»
11- مؤمن واقعى كسى است كه هم عاشق و هم محبوب خدا باشد. «یحبّهم و یحبّونه»
12- كسى كه ایمان واقعى دارد، هرگز در برابر كافران احساس حقارت نمىكند. «اعزّة على الكافرین»
13- دلى كه از محبّت خدا خالى شد بیمار و وابسته به كفّار مىشود، ولى دلى كه از مهر خدا پر است هرگز وابسته نمىشود. «فى قلوبهم مرض یسارعون فیهم... یحبّهم و یحبّونه... اعزّة على الكفارین»
14- اسلام رو به گسترش است، تنها به ریزشها نگاه نكنیم به رویشها نیز نگاه كنیم. «من یرتدّ... یأتى اللَّه»
15- پرچم اسلام را در آینده كسانى بدست خواهند گرفت كه عاشق خدا و مجاهد و با صلابت باشند. «یأتى اللَّه بقوم یحبّهم و یحبّونه... اعزّة على الكافرین یجاهدون فى سبیل اللّه»
16- جنگ روانى، در مؤمنین واقعى اثرى ندارد. «لا یخافون لومة لائم»
17- فضل خداوند، محدود نیست وبه هركس به قدر لیاقتش عالمانه عطا مىكند. «واللَّه واسع علیم»
18- اگر خداوند به شخصى لطفى كرد، آگاهانه است. «واسع علیم»