1. الفاتحة 2. البقرة 3. آل عمران 4. النساء 5. المائدة 6. الأنعام 7. الأعراف 8. الأنفال 9. التوبة 10. يونس 11. هود 12. يوسف 13. الرعد 14. إبراهيم 15. الحجر 16. النحل 17. الإسراء 18. الكهف 19. مريم 20. طه 21. الأنبياء 22. الحج 23. المؤمنون 24. النور 25. الفرقان 26. الشعراء 27. النمل 28. القصص 29. العنكبوت 30. الروم 31. لقمان 32. السجدة 33. الأحزاب 34. سبأ 35. فاطر 36. يس 37. الصافات 38. ص 39. الزمر 40. غافر 41. فصلت 42. الشورى 43. الزخرف 44. الدخان 45. الجاثية 46. الأحقاف 47. محمد 48. الفتح 49. الحجرات 50. ق 51. الذاريات 52. الطور 53. النجم 54. القمر 55. الرحمن 56. الواقعة 57. الحديد 58. المجادلة 59. الحشر 60. الممتحنة 61. الصف 62. الجمعة 63. المنافقون 64. التغابن 65. الطلاق 66. التحريم 67. الملك 68. القلم 69. الحاقة 70. المعارج 71. نوح 72. الجن 73. المزمل 74. المدثر 75. القيامة 76. الإنسان 77. المرسلات 78. النبأ 79. النازعات 80. عبس 81. التكوير 82. الانفطار 83. المطففين 84. الانشقاق 85. البروج 86. الطارق 87. الأعلى 88. الغاشية 89. الفجر 90. البلد 91. الشمس 92. الليل 93. الضحى 94. الشرح 95. التين 96. العلق 97. القدر 98. البينة 99. الزلزلة 100. العاديات 101. القارعة 102. التكاثر 103. العصر 104. الهمزة 105. الفيل 106. قريش 107. الماعون 108. الكوثر 109. الكافرون 110. النصر 111. المسد 112. الإخلاص 113. الفلق 114. الناس
تعداد آیات: 120
تفسير 5. المائدة آية 55
Number of verses: 120
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِيم
إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ 55
سرپرست و ولیّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده‌اند؛ همانها که نماز را برپا می‌دارند، و در حال رکوع، زکات می‌دهند.

ترجمه
ولىّ و سرپرست شما، تنها خداوند و پیامبرش و مؤمنانى هستند كه نماز را برپا مى‏دارند و در حال ركوع، زكات مى‏دهند.

نکته ها
در شأن نزول آیه آمده است: سائلى وارد مسجد رسول خدا صلى الله علیه وآله شد و از مردم درخواست كمك كرد. كسى چیزى به او نداد. حضرت على علیه السلام در حالى كه به نماز مشغول بود، در حال ركوع، انگشتر خود را به سائل بخشید. در تكریم این بخشش، این آیه نازل شد.
ماجراى فوق را ده نفر از اصحاب پیامبر مانند ابن عباس، عمّار یاسر، جابربن عبداللّه، ابوذر، اَنس‏بن مالك، بلال و... نقل كرده‏اند و شیعه و سنّى در این شأن نزول، توافق دارند. [118] عمّار یاسر مى‏گوید: پس از انفاق انگشتر در نماز و نزول آیه بود كه رسول‏خداصلى الله علیه وآله فرمود: «مَن كنتُ مولاه فعلىّ مولاه». [119]
پیامبر اكرم‏صلى الله علیه وآله در غدیرخم، براى بیان مقام حضرت على علیه السلام این آیه را تلاوت فرمود. [120] و خود على علیه السلام نیز براى حقّانیّت خویش، بارها این آیه را مى‏خواند. [121] ابوذر كه خود شاهد ماجرا بوده است، در مسجد الحرام براى مردم داستان فوق را نقل مى‏كرد. [122]
كلمه‏ى «ولىّ» در این آیه، به معناى دوست و یاور نیست، چون دوستى و یارى مربوط به همه مسلمانان است، نه آنان كه در حال ركوع انفاق مى‏كنند.
امام صادق‏علیه السلام فرمودند: منظور از «الّذین آمنوا...»، على‏علیه السلام و اولاد او، ائمّه‏علیهم السلام تا روز قیامت هستند. پس هركس از اولاد او به جایگاه امامت رسید با این ویژگى مثل اوست، آنان صدقه مى‏دهند در حال ركوع. [123]
مرحوم فیض كاشانى در كتاب نوادر، حدیثى را نقل مى‏كند كه بر اساس آن سایر امامان معصوم نیز در حال نماز و ركوع به فقرا صدقه داده‏اند كه این عمل با جمع بودن كلمات «یقیمون، یؤتون، الراكعون» سازگارتر است.
امام باقرعلیه السلام فرمود: خداوند پیامبرش را دستور داد كه ولایت على‏علیه السلام را مطرح كند و این آیه را نازل كرد. [124]
بهترین معرّفى آن است كه اوصاف وخصوصیّات كسى گفته شود ومخاطبان، خودشان مصداق آن را پیدا كنند. (آیه بدون نام بردن از على‏علیه السلام، اوصاف وافعال او را برشمرده است)
امام صادق علیه السلام فرمود: على علیه السلام هزاران شاهد در غدیر خم داشت، ولى نتوانست حقّ خود را بگیرد، در حالى كه اگر یك مسلمان دو شاهد داشته باشد، حقّ خود را مى‏گیرد! [125]
ولایت فقیه در راستاى ولایت امام معصوم است. در مقبوله‏ى عمربن حنظله ازامام صادق‏علیه السلام مى‏خوانیم: بنگرید به آن كس كه حدیث ما را روایت كند و در حلال وحرام ما نظر نماید و احكام ما را بشناسد. پس به حكومت او راضى باشید كه من او را بر شما حاكم قرار دادم. «فانّى قد جعلته علیكم حاكماً...». [126]


118) الغدیر، ج‏2، ص‏52، احقاق‏الحقّ، ج‏2، ص‏400 و كنزالعمّال، ج‏6، ص‏391.
119) تفسیر المیزان.
120) تفسیر صافى.
121) تفسیر المیزان.
122) تفسیر مجمع‏البیان.
123) كافى، ج‏1، ص 288.
124) تفسیر نورالثقلین وكافى، ج‏1، ص‏281.
125) تفسیر نورالثقلین.
126) كافى، ج‏1، ص‏67.

پيام ها
1- اسلام، هم دین ولایت است و هم دین برائت. هم جاذبه دارد و هم دافعه. آیات قبل، از پذیرش ولایت یهود و نصارى نهى كرد، این آیه مى‏فرماید: خدا و رسول و كسى را كه در ركوع انگشتر داد، ولىّ خود قرار دهید. «یا ایّها الّذین آمنوا لا تتّخذوا... انّما ولیّكم اللَّه...»
2- از اینكه به جاى «اولیائكم»، «ولیّكم» آمده ممكن است استفاده شود كه روح ولایت پیامبر و على‏علیهما السلام، شعاع ولایت الهى است. «ولیّكم»
3- معمولاً در قرآن نماز وزكات در كنار هم مطرح شده است، ولى در این آیه، هر دو به هم آمیخته‏اند. (دادن زكات در حال نماز) «الّذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزكاة و هم راكعون»
4- كسانى كه اهل نماز و زكات نیستند، حقّ ولایت بر مردم را ندارند. «انّما ولیّكم اللَّه...» («انّما»، نشانه‏ى انحصار ولایت در افراد خاصّ است)
5 - براى توجّه به محرومان، نماز هم مانع نیست. «یؤتون الزكاة و هم راكعون» (آرى، فقیر نباید از جمع مسلمانان دست خالى برگردد.)
6- ولایت از آنِ كسانى است كه نسبت به اقامه‏ى نماز وپرداخت زكات پایدار باشد. «یقیمون الصلوة ویؤتون...» («یقیمون» و«یؤتون» نشانه دوام است)
7- هرگونه ولایت، حكومت و سرپرستى كه از طریق خدا و رسول و امام نباشد، باطل است. «انّما ولیّكم اللَّه...» (كلمه «انّما» علامت حصر است)
8 - توجّه به خلق براى خدا در حال نماز، با اقامه نماز منافات ندارد.«یؤتون الزكاة و هم راكعون»
9- كسى كه نسبت به فقرا بى‏تفاوت باشد، نباید رهبر و ولىّ شما باشد. «انّما ولیّكم اللَّه... و یؤتون الزكاة»
10- كارهاى جزئى (مثل انفاق انگشتر) نماز را باطل نمى‏كند. «یقیمون الصلوة و یؤتون الزكاة و هم راكعون»
11- در فرهنگ قرآن، به صدقه مستحبّى هم «زكات» گفته مى‏شود. «یؤتون الزكاة»
12- ولایت‏ها در طول یكدیگرند، نه در برابر یكدیگر. ولایت بر مسلمین، ابتدا از آنِ خداست، سپس پیامبر، آنگاه امام. «انّما ولیّكم اللَّه و رسوله و الّذین آمنوا...»
13- حضرت على‏علیه السلام در زمان خود پیامبرصلى الله علیه وآله نیز ولایت داشته است. «انّما ولیّكم اللَّه و رسوله» (ظاهر ولایت، ولایت بالفعل است، نه ولایت بالقوّه. زیرا ولایت در آیه یكبار بكار برده شده كه یا همه بالفعل است و یا همه بالقوّه مى‏باشد)

Copyright 2015 almubin.com