ترجمه
چرا علماى نصارى و یهود آنان را از سخنان گناه آلود وخوردن مال حرام بازنمى‏دارند؟ چه بد است آنچه انجام مى‏دهند.

نکته ها
حضرت على علیه السلام در اواخر خطبه «قاصعه» [136] مى‏فرماید: خداوند اقوام پیشین را مورد لعن قرار نداد مگر بخاطر ترك امر به معروف و نهى از منكر. خداوند عوام را به خاطر ارتكاب معاصى ودانشمندان را به‏خاطر ترك نهى از منكر لعنت كرد.
منظور از «ربّانیون» علماى مسیحى و منظور از «احبار» علماى یهود است.
امام حسین‏علیه السلام ذیل این آیه فرمود: دلیل سكوت علما و رها كردن امر به معروف و نهى از منكر، یا طمع به منافع ستمگران است و یا ترس از آنان «رغبة فیما كانوا ینالون منهم او رهبة مما یحذرون» [137]
آیه‏ى قبل درباره گناهكاران، جمله‏ى «ما كانوا یعملون» را آورد، ولى اینجا درباره‏ى سكوت علما جمله‏ى «ما كانوایصنعون» را بكار مى‏برد. مرحوم فیض كاشانى مى‏گوید: فرق میان «یعملون» و «یصنعون» این است كه صانع، كسى است كه با تجربه و زبر دستى كارآزموده شده و كار براى او به صورت خصلت و ملكه در آمده باشد.

پيام ها
1- مسئولیّت امر به معروف و نهى از منكر، در درجه اوّل متوجّه علماست. «لولاینهاهم الربانیون...»
2- سكوت و بى‏تفاوتى علما، زمینه‏ى ترویج فساد است. «ترى‏... یسارعون فى الاثم... لولا ینهاهم...»
3- علما باید قدرت داشته باشند تا بتوانند علاوه بر موعظه و دعوت، جلوى مفاسد را بگیرند. «لولا ینهاهم»
4- اگر نهى از منكر، جلوى گناه را نگیرد، لااقل جلوى سرعت آن را مى‏گیرد. «یسارعون فى الاثم... لولا ینهاهم»
5 - علماى اهل كتاب، حتّى به حداقل وظیفه هم عمل نكردند. (در آیه قبل، اثم و عدوان و حرام‏خوارى، به عنوان گناه آنان شمرده شد. در اینجا كلمه عدوان نیامده، شاید اشاره باشد به اینكه اگر علماى اهل كتاب، قدرت جلوگیرى از عدوان را ندارند، چرا جلوى اثم و سحت را نگرفتند)؟!
6- زیبایى علم، در اظهار آن و زشتى‏اش در سكوت و كتمان است. «لبئس ما كانوا یصنعون»
7- سكوت عالم، بدتر از گناه خلافكار است. «لبئس ما كانوا یصنعون»
8 - تظاهر به گناه، كثرت گناهكار، سرعت در گناه، تنوّع در گناه و... هیچ یك دلیل بر سكوت علما نیست. «ترى كثیراً منهم یسارعون فى الاثم و... لولا ینهاهم» (كلمه «تَرى‏» رمز تظاهر به گناه، كلمه «كثیر» رمز جمعیّت زیاد، كلمه «یسارعون» رمز سرعت در گناه و كلمه «اثم»، «عدوان» و «سُحت»، رمز تنوع گناه است)