ترجمه
او كسى است كه پیامبرش را همراه با هدایت و دین حق (به سوى مردم) فرستاد تا آن را بر همه ادیان غالب سازد، گرچه مشركان آن را خوش نداشته باشند.
نکته ها
مشابه آیات هشتم و نهم این سوره، در آیات 32 و 33 سوره توبه آمده است.
دشمن براى خاموش كردن نور خداوند از راههاى مختلفى استفاده مىكند، از جمله:
- تهمت ارتجاع و كهنه گرایى مىزنند. «اساطیر الاولین»(33)
- مىگویند این سخنان خیال و پندار است. «اضغاث احلام»(34)
- سخنان پیامبر را دروغ و افترا مىنامند. «ام یقولون افتراه»(35)
- آیات وحى را سطحى و بى ارزش قلمداد مىكنند. «لو نشاء لقلنا مثل هذا»(36)
- براى خداوند رقیب تراشى مىكنند. «و جعلوا للّه انداداً»(37)
- مردم را از شنیدن آیات الهى باز مىدارند. «لاتسمعوا لهذا القرآن و الغوا فیه»(38)
- به راه و مكتب مؤمنان طعنه مىزنند و آنان را تحقیر مىكنند. «و طعنوا فى دینكم»(39)
- دین خدا را مسخره مىكنند. «اتخذوا دینكم هزواً و لعباً»(40)
- سعى در تخریب مساجد و پایگاههاى مكتب دارند. «سعى فى خرابها»(41)
- سعى در تحریف دین مىنمایند. «یُحرّفون الكلم»(42)
- گاهى در دین بدعت گذارى دارند. «و رهبانیة ابتدعوها»(43)
- گاهى حقایق دین را كتمان مىكنند. «یكتمون ما أنزلنا من البیّنات»(44)
- دین خداوند را تجزیه مىكنند. «افتؤمنون ببعض الكتاب و تكفرون ببعض»(45)
- حق و باطل را در هم مىآمیزند. «ولاتلبسوا الحق بالباطل»(46)
- در دین خدا، غلوّ مىكنند. «لاتغلوا فى دینكم»(47)
- با مسلمانان به جنگ وستیز برمىخیزند. «لایزالون یقاتلونكم حتّى یردّوكم عن دینكم»(48)
خداوند سه بار وعده پیروزى اسلام بر تمام ادیان را داده است:
«هو الّذى ارسل رسوله بالهدى و دین الحقّ لیظهره على الدین كلّه ولوكره المشركون»(49)
«هو الّذى ارسل رسوله بالهدى و دین الحقّ لیظهره على الدین كلّه و كفى باللّه شهیداً»(50)
«هو الّذى ارسل رسوله بالهدى و دین الحقّ لیظهره على الدین كلّه ولو كره المشركون»(51)
و بدون شك خداوند وعده خود را عملى مىكند. «و لن یخلف اللّه وعده»(52)
در روایات بدون شك متواتر مىخوانیم كه پیروزى اسلام بر دیگر ادیان آسمانى، در زمان ظهور حضرت مهدىعلیه السلام تحقّق خواهد یافت.
حضرت علىعلیه السلام فرمود: «فو الّذى نفسى بیده حتى لاتبقى قریة الاّ و ینادى فیها بشهادة ان لا اله الاّ اللّه بكرةً و عشیاً»(53) به خداوندى كه جانم در دست اوست، هیچ شهر و روستایى باقى نمىماند مگر آن كه هر صبح و شام صداى اذان و شهادتین در آن شنیده خواهد شد.
تاریخ اسلام، تحقق آیه هشتم را به اثبات رسانده است، زیرا با این كه دشمن از طریقِ استهزا و اذیّت و شكنجه، محاصره اقتصادى و اجتماعى، تحمیل جنگها، توطئههاى داخلى منافقان، ایجاد تفرقه میان مسلمانان، به راه انداختن جنگهاى صلیبى، ترویج فحشا و منكرات، استعمار نظامى و سیاسى لحظهاى كوتاهى نكرده، ولى اسلام روز به روز توسعه پیدا كرده است.
پيام ها
1- دشمن دائماً در فكر خاموش كردن چراغ هدایت و نور خداست. «یریدون لیطفئوا نور اللّه»
2- قرآن نور الهى است. «لیطفئوا نور اللّه»
3- دین نور است، یعنى مایهى شناخت، رشد، حركت و گرمى است. «نور اللّه»
4- برنامهها و تصمیمات دشمنان براى مقابله با حق، تلاشى مذبوحانه و بىثمر است. «نور اللّه بافواههم»
كِى شود خورشید از پف منطمس
كى شود دریا ز پوز سگ نجس
مَهْ فشاند نور و سگ عوعو كند
هر كسى بر طینت خود مىطند
5 - مهمترین وسیله دشمن براى مقابله با اسلام، تبلیغات است. «بافواههم» البتّه به سرانجام نمىرسد.
چراغى را كه ایزد بر فروزد
هر آن كس پف كند ریشش بسوزد
6- اسلام، دین كامل و جاودان است. «واللّه متمّ نوره»
7- هیچ نوع مخالفتى مانع اراده الهى نیست، نه شرك «و لو كره المشركون»(54)، و نه كفر. «ولو كره الكافرون»
8 - كفر و شرك، به طور یكسان از گسترش اسلام ناراضى هستند. «ولو كره الكافرون»، «و لو كره المشركون»
9- رسولان با اراده الهى انتخاب مىشوند، نه انتخاب و اراده مردم. «هو الّذى ارسل رسوله»
10- پیروزى اسلام به خاطر حقانیّت آن است. «بالهدى و دین الحق لیظهره»
11- آینده از آنِ اسلام است. «لیظهره على الدین كلّه»
12- مكتب اسلام، امید آفرین است. «لیظهره على الدین كلّه»
13- حاكمیّت و غلبهاى ارزش دارد كه كامل و دائم باشد. «لیظهره على الدین كلّه»
14- به جز اسلام، تمام ادیان تاریخ مصرف دارند و تنها اسلام مكتب جاودانى است. «لیظهره على الدین كلّه»
15- عوامل پیروزى اسلام چند چیز است:
الف) اراده و امداد الهى، «هو الّذى»
ب) رهبرى معصوم و لایق، «رسوله»
ج) نیاز طبیعى جامعه، «بالهدى»
د) داشتن حقانیّت، «دین الحق»
ه) جامع و كامل بودن مكتب، «متمّ نوره»